نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.

2 دانشیار مددکاری دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی، تهران(نویسنده مسؤل).

3 استاد پژوهشگری دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

چکیده
در دو دهه اخیر نوع خاصی از بی‌خانمانی که کارتن خوابی نام گرفته، در کشور ما و به ویژه در کلانشهر تهران پدیدار شده و مورد توجه قرار گرفته است. کارتن خوابی به نظر کارشناسان اجتماعی ضمن آنکه مسئله اجتماعی تلقی می‌گردد، می‌تواند تبدیل به آسیب اجتماعی شود. کارتن خوابی نشانه و برآیندی از وجود سایر مسایل و آسیب‌های اجتماعی در جامعه است. هدف این مطالعه، رسیدن به درک و فهمی ‌از تجربه زیسته افراد کارتن خواب و کشف و استخراج نظریه از درون این تجربیات و ترسیم پارادایم مربوطه، شامل مناسبات متقابل میان شرایط (ساختار)، عمل (فرآیند) و پیامدها بود. پژوهش از نوع کیفی و به روش نظریه زمینه‌ای (GT) است. داده‌ها از طریق مصاحبه عمیق و نیمه ساختارمند با مردان کارتن خواب در سطح شهر تهران، طی سال‌های 1395 و 96 جمع‌آوری شد. روش نمونه‌گیری هدفمند و با حجم نمونه 34 نفری به اشباع نظری رسید. داده‌ها به روش استراوس و کوربین و طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری، گزینشی تحلیل شد.
برزخ گسستگی- وابستگی، مقوله محوری است که بیانگر گسستگی فرد از جامعه، خانواده و منابع حمایتی و پیوستن او به گروه ناهنجار کارتن خوابی برای جبران فقدان‌ها و محرومیت‌هاست. کارتن خواب‌ها در برخورد با این پدیده، راهبردهای بقاء گرایی، تداوم و برونرفت را دنبال کرده و پیامدهای آنها را نیز متحمل می‌شوند. نتایج نشان می‌دهند کارتن خوابی در بستری از عوامل کلان و ساختاری در تعامل با عوامل فردی شکل میگیرد. رهایی از آن نیاز به تغییر شرایط اجتماعی این افراد دارد و شخص کارتن خواب عامل فعالی در این فرایند می‌تواند باشد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Understanding the Lived Experiences of People Sleeping Rough in Tehran

نویسندگان [English]

  • Akbar Bakhshi nia 1
  • h a 2
  • m z 3

1 Ph.D.Candiate, Department of Social Work, Faculty of Social Sciences, Allame Tabatabaee University

چکیده [English]

Understanding the Lived Experiences of People Sleeping Rough in Tehran
Akbar Bakhshinia[1]  ,  Habib Aghabakhshi[2]  ,  Saeed Zokaei[3] 
Received: 3/10/2018               Accepted: 27/1/2019
 
Abstract  
In the recent two decades, a special kind of homelessness which is named ”rough sleeping” has appeared and paid attention to in Iran, especially in the great city of Tehran. Meanwhile, sleeping rough is seen as a social concern and could be transformed into social harm. It is a sign and results in other social concerns and harms in society. The aim of this study was to understand the lived experiences of rough sleeping individuals, discover and bring out theory within these experiences, and draw the related paradigm, including conditions (structure), action (process), and outcomes. The research is of qualitative type and follows the Grounded Theory (GT) method. Data were collected through deep and semi structured interviews with people sleeping rough on the surface of Tehran city, during the year 2016-2017. The sampling method was purposeful and with a sample size of 34 individuals, theoretical saturation was achieved. Data were coded and analyzed through phases of open, axial and selective coding suggested by "Strauss and Corbin".The disconnection-dependency limbo” appeared as axial category. This term means disconnection of the individual from the society, family and support sources and being dependent on the abnormal group of people sleeping rough for compensating for their losses and deprivations. The people sleeping rough confront this phenomenon by taking on survival, continuation and going-out strategies and face the consequences. Results indicate that rough sleeping is shaped in the context of
structural and macro factors interacting with individual factors. A solution is to change the social conditions of these persons, and the rough sleeping person can be an active agent in this process.
Keywords: Homelessness, Rough sleeping, Substance abuse, Lived experience, Empowerment.



[1]. PhD Candidate, Department of Social Work, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
    (Corresponding Author).   akbar.bakhshinia@gmail.com.


[2]. Associate Professor, Supervisor, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences,
    Tehran, Iran.   haghbakhshi7@gmail.com.


[3]. Professor, Faculty of Social Sciences, Tehran, Iran.    saeed.zokaei@gmail.com

منابع
-    استراوس، انسلم؛ کوربین، جولیت. (1392)، مبانی پژوهش کیفی، نظریه زمینه‌ای، ترجمه: ابراهیم افشار، تهران: نشر نی، چاپ سوم.
-    باروز، روجر؛ پلیس، نیکلاس؛ کویلگارس، دبورا. (1396)، بی‌خانمانی و سیاست‌گذاری اجتماعی، ترجمه: محمدخانی، تهران: انتشارات علمی‌و فرهنگی، چاپ نخست. 
-    پروین، ستار؛ علی بابایی، یحیی. (1392)، بررسی عملکرد شهرداری تهران و نقش مشارکت اجتماعی در حوزه مدیریت آسیب‌های اجتماعی شهری، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری. (شهرداری تهران). 
-    دغاقله، عقیل؛ کلهر، سمیرا. (1389)، آسیب‌های شهری در تهران، مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، انتشارات جامعه شناسان.
-    جوادی، سیدمحمدحسین؛ پیله‌وری، اعظم. (1396)، بررسی تجربه زیسته مصرف کنندگان بی‌خانمان: پژوهش کیفی، فصلنامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد، سال یازدهم ، شماره چهل و یکم.
-    زاهدی اصل، محمد. (1393)، آسیب‌های اجتماعی از منظر مددکاری اجتماعی، تهران: اتشارات دانشگاه علامه طباطبایی. 
-    سالارزاده امیری، نادر؛ بختیار، مهدی. (1390)، بررسی عوامل اجتماعی–اقتصادی مؤثر بر بی‌خانمان‌های شهر تهران، (.www-sid.ir).
-    ستوده، هدایت اله. (1393)، آسیب شناسی اجتماعی، تهران: انتشارات آوای نور، چاپ بیست و سوم.
-    سفیری، خدیجه؛ خادم، رسول. (1392)، بررسی وضعیت امید به زندگی زنان بی‌خانمان شهر تهران، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ششم/شماره اول.
-    صدیق سروستانی، رحمت‌اله؛ نصر اصفهانی، آرش. (1389)، اعتیاد، طرد اجتماعی و کارتن خوابی در شهر تهران، پژوهش کیفی، مجله بررسی مسایل اجتماعی ایران، سال اول، شماره چهارم.
-    علیوردی‌نیا، اکبر. (1389)، جامعه‌شناسی کارتن خوابی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان، چاپ اول.
-    غفاری، غلامرضا؛ تاج‌الدین، محمدباقر. (1384)، شناسایی مؤلفه‌های محرومیت اجتماعی، فصلنامه علمی‌پژوهشی رفاه اجتماعی، سال چهارم، شماره 17 .
-    کلانتری، عبدالحسین و همکاران. (1392)، سیاست‌گذاری اجتماعی در مواجهه با پدیده کارتن خوابی، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
-    کوزر، لوئیس؛ روزنبرگ، برنارد. (1383)، نظریه‌های جامعه‌شناختی، ترجمه: فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
-    کوئن، بروس. (1370) ، درآمدی به جامعه شناسی، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: نشر فرهنگ معاصر، چاپ اول .
-    محمدپور، احمد. (1392)، روش تحقیق کیفی ضد روش1، منطق و طرح در روش شناسی کیفی، جلد 1، تهران: انتشارات جامعه شناسان، چاپ دوم.
-    محمدپور، احمد. (1392)، روش تحقیق کیفی ضد روش، مراحل و رویه‌های عملی، جلد 2، تهران: انتشارات جامعه شناسان، چاپ دوم.
 
-     Beamer,Patricia Carole MS and Hodges,Sharon Ella MS. (2014). ”Chronically Homeless: Services Needs”.
      http:// ---scholarworks.lib.csucb.edu/etd.
-     Berger P and T Luckmann. (1967). “The Social Construction of Reality”. Penguin. London
-     Gatlin, Dallas W. (2014). ”The Voice of the Homeless Adult Male: Perceptions of Those Who Have Successfully Transitioned to Self- Sufficiency", Ed.D. Dissertations. Paper 69.
-     Glaser, B.G. and  Strauss, A.L. (1967) “The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. Chicago, IL: Aldine
-     Lindsey, McCarty. (2013). Dissertation,”Homelessness and identity: a critical review of the literature and theory”,Centre For Reginal Economic and Social Research, SheffieldHallanUniversity.
-     Mayor, Robecca C. (2011). ”African American Men Facing Homelessness and Co-occurring Disorders”, A Qualitative Investigation of Multiple Stigmas,Disertation (2009).  
-     Mills, C. W. (1959). “The Sociological Imagination. London: OxfordUniversity 
-     Morgan, William J. (2011). ”Escaping From Homelessness”, An interpretative phenomenological  study. http://go – warwick – ac.uk/wrap/44320,
-     Parker, Josie L. (2012). ”Self – Concept of Homeless people in an urban setting:Process and Consequences of the Stigmatized Identity”, http://scholaworks.gsu.edu.
-     Philipps, Kaitlin. (2012). ”Homelessness: Causes,Culture and Community Development as a Solution’,
      http://digitalcommons.salve.edu/pell_theses/88).
-     Ravenhill, Megan, Honor. (2014). ”The Culture of Homelessness: An ethnographic study”,published by proQuest LLC
-     Robinson, Jennifer Leah. (2013). ”Youth Homelessness and Social Exclusion”,University of Waterloo,Ontario,Canada
-     Thomas, Shemica Deborah. (2009). ”Pridictinghomelesspeople’s use of  outreach service programmes: Additional avenuesand methodological issues explored”, School of PsychologySchool of Psychology,The University of Birmingham.
-     Washington, Philisie Starling. (2009). ”A Grounded theory study of substance use patterns among homeless youth”, (Dissertation), University of Texas medical branch.