نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشگاه کاشان. (نویسنده مسئول).

2 استادیار گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشگاه کاشان

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی

چکیده

چکیده
بررسی چگونگی گذران اوقات فراغت توانخواهان به ‌منظور شناسایی محدودیت‌ها و نقاط ضعف بر پایه نظر آنان امری لازم در برنامه‌ریزی است که نتایج حاصل، برای بهبود خدمات رسانی و سرمایه‌گذاری مناسب با هدف گذران حداقل بخشی از اوقات فراغت توانخواهان در جامعه مؤثر خواهد بود. هدف از پژوهش، شناسایی نحوه‌ی گذران اوقات فراغت توانخواهان جسمی در شهر کاشان است. تحقیق از نوع کاربردی و ابزار پژوهش، پرسشنامه‌ای با 66 گویه است که پس از مطالعه پیشینه و مبانی نظری تحقیق با رویکرد بهبود توانمندی توانخواهان جسمی در مدیریت اوقات فراغت خویش تدوین و طراحی گردید. روایی ابزار با نظر متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 776/. به تأیید رسیده است. نتایج حاصل از پرسشنامه، با نرم‌افزارهای AMOS و SPSS تحلیل شده است. یافته‌ها نشانگر آن است که فعالیت‌های داخل خانه با بار عاملی 93/0 نقش بیشتری در گذران اوقات فراغت توانخواهان داشته است. معاشرت با دوستان با بار عاملی 77/. در رتبه دوم قرار گرفته است. فعالیت‌های کامپیوتری، رسانه‌های جمعی و خانواده به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار داشته است. نتایج بررسی مشکلات توانخواهان برای گذران اوقات فراغت بیانگر آن است که ایمنی کم وسایل ورزشی و عدم وجود وسایل مناسب برای ورزش با بار عاملی 90/0 از موانع اصلی گذران اوقات فراغت است. موانع مهم دیگر به ترتیب عدم تعبیه نیمکت، عدم وجود وسایل مناسب برای بازی، عدم وجود مسیرهای پیاده‌روی استاندارد، عدم وجودکفپوش مناسب و نبود پارکینگ به ترتیب با وزن‌های رگرسیونی 88/0، 82/0، 81/0، 77/0و 57/0 می‌باشد. به منظور بهبود الگوی گذران اوقات فراغت توانخواهان جسمی ارائه برنامه‌های توانبخشی مبتنی بر مشارکت جامعه ضرورت خواهد یافت. در این راستا در قالب فعالیت‌های ششگانه توانبخشی آموزش در خانواده، آموزش در جامعه، ارجاع به سطوح بالاتر حمایتی و هدایتی توانخواهان جسمی، فراهم آوری و ارائه وسایل کمک توانبخشی، اشتغال و کاریابی توانخواهان و حمایت اجتماعی توانخواهان جسمی می‌تواند در برنامه‌ریزی اوقات فراغت و توانمندسازی آنان اثر گذار باشد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating Leisure-Time Patterns of Individuals with Physical Disabilities: A Case Study of Individuals with Physical Disabilities in the City of Kashan

نویسندگان [English]

  • mohsen shaterian 1
  • Sedighe kiani salmi 2
  • Maryam Kamari 3

1 Department geography of university of kashan

2 Department of geography, university of Kashan

3 MA student of cultural studies

چکیده [English]

Investigating Leisure-Time Patterns of Individuals with Physical Disabilities: A Case Study of Individuals with Physical Disabilities in the City of Kashan
Mohsen Shaterian[1]  ,  Sedighe Kiani Salmi[2]  ,  Maryam Kamari[3]
Received: 13/05/2018             Accepted: 19/01/2019
 
Abstract
The study of how individuals with disabilities spend their leisure time in order to identify their limitations and weaknesses based on their viewpoints is an essential element in planning. The results will be effective in improving the services and investment with the goal of improving, at least, part of their leisure time quality. The purpose of this study is to identify how individuals with physical disabilities in Kashan spend their leisure time. The research tool for this applied study is a questionnaire with 66 items which was developed after the study of the background and theoretical foundations of the research with an approach to empowering individuals with physical disabilities in managing their leisure time. The tool was validated with the help of experts in the field and its reliability was caluculated using the Cronbach's alpha coefficient to be 0.776. The results of the questionnaire were analyzed using AMOS and SPSS softwares. Findings indicate that home-activities with a factor load of 0.93 had a greater role in the leisure time of individuals with physical disabilities. Socializing with friends with a factor load of 0.77 ranked in second followed by computer activities, mass media, and the family. The results of the study on the problems of individuals with physical disabilities in spending their
 
leisure time indicate that low safety of sports equipment and lack of proper equipment for exercise with a factor load of 0.90 are the main barriers to performing leisure time activities. Other important obstacles are a lack of leisure facilities such as benches and sports facilities, lack of standard footpaths, adequate floor coverings and parking spaces with regression weights of 0.88, 0.82, 0.81, 0.77 and 0.57, respectively. In order to improve the leisure-time patterns of individuals with physical disabilities community-based rehabilitation programs are required. In this regard, planning for and empowerment of individuals with physical disabilities can be more effective with six rehabilitational activities including family education, community education, individuals with physical disabilities referring to higher levels of support and guidance, providing rehabilitation aids, employment, and social support for individuals with physical disabilities.
Keywords: City of Kashan, Individuals with Physical Disabilities, Leisure-Time, Structural Equation Modeling



[1]. Associate Professor, Department of Geography and Ecotourism, Faculty of Natural
    Resource and Earth Scince, University of Kashan. (Corresponding Author).
    shaterian@kashanu.ac.ir


[2]. Assistant Professor, Department of Geography and ecotourism, faculty of natural resource
    and EarthScinceUniversity of Kashan.     s.kiani@kashanu.ac.ir


[3]. MA Student of Cultural Studies, Faculty of Natural Resource and EarthScinceUniversity
    of Kashan.

منابع
-  احمدی، رحیم. (1376). بررسی گذران اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک. طرح پژوهشی.
-  ارفعی عین‌الدین، رضا؛ هزارجریبی، جعفر. (1390). اوقات فراغت و سلامت اجتماعی، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 10.
-  افکار، ابوالحسن؛ نصیری پور، امیراشکان؛ طبیبی، سید جمال الدین؛ کمالی، محمد؛ فرمانبر، ربیع الله؛ کاظم نژاد لیلی، (1393). مقایسه توانایی معلولین قبل و بعد از اجرای برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه، مجله پرستاری و مامایی جامع نگر، سال 24، شماره 74.
-  بیرو، آلن. (1370). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه: باقر، ساروخانی. تهران، انتشارات کیهان.
-  باربارام ام. بایران. (1341). کاربرد و تحلیل مدل معادلات ساختاری در علوم انسانی با استفاده از نرم‌افزار AMOS، ترجمه‌: دکتر علی حسین زاده با همکاری آقایان حسین عرفانی سجاد شمسی کوشکی سید مهدی محمدی.
-  پورسلطانی، حسین. (1386). اوقات فراغت، فعالیت‌های بدنی و دانش آموزان معلول. مقاله همایش حقوق کودکان و دانش آموزان استثنایی.
-  پیغامی نالوس، طاهر. (1391). بررسی کیفیت زندگی افراد توان‌خواه. (معلولین) جسمی-حرکتی و عوامل مؤثر بر آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مددکاری اجتماعی. دانشگاه علامه طباطبایی.
-  تندنویس، فریدون. (1381). جایگاه ورزشی در اوقات فراغت زنان ایرانی، مجله حرکت، شماره 12.
-  توسلی، غلامعلی. (1385). جامعه‌شناسی کار و شغل، تهران: انتشارات سمت.
-  حیدریان، مهدی. (1376). سیستم‌های حمل‌ونقل مناسب شهری برای معلولین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته مهندسی عمران دانشگاه علم و صنعت ایران.
-  خدایاریان، مهسا؛ واعظی، علی‌اکبر؛ جلال‌پور، صدیقه و همکاران. (1393). بررسی کیفیت زندگی معلولان ضایعات نخاعی شهر یزد. مقاله. مجله علوم مراقبتی نظامی. سال اول. شماره 2.
-  دومازیه، ژووفر. (1352). زمان اوقات فراغت از دیدگاه تاریخی و جامعه، مترجم م. آدینه، فرهنگ و زندگی، شماره 12.
-  سازمان ملی جوانان. (1384). برنامه ساماندهی اوقات فراغت جوانان، تهران: انتشارات سازمان ملی جوانان.
-  سجادی، حمیرا؛ زنجری، نسیبه. (1392). معلولیت (ناتوانی) در ایران: شیوع ویژگی‌ها و همبسته‌های اقتصادی اجتماعی آن. مقاله. دوره 16، شماره 1.
-  سلطانی، سیما. (1391). طراحی و ساخت واسط انسان-کامپیوتر پوشیدنی مبتنی بر سیگنال الکتریکی چشم. پایان‌نامه. کارشناسی ارشد رشته‌ی مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک. دانشگاه اصفهان
-  شاهین، محسن. (1395). بررسی و آسیب­شناسی وضعیت موجود گذران اوقات فراغت در پارک­ها و بوستان­های شهر شیراز و ارائه راهکارهای اصلاح و توسعه آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد،گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشگاه کاشان.
-  صالحی، رضا؛ نعمتی، مرتضی؛ امان‌پور، سعید. (1393). بررسی سازوکار تأثیرگذاری شاخص­های سرمایه اجتماعی در حکمروایی مطلوب شهری با استفاده از Amos مطالعه موردی: شهر نسیم شهر، مجله علمی - پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی(جغرافیا)، سال چهارم، شماره اول، (پیاپی 12).
-  علامی، مصطفی. (1379). کاربرد تکنولوژی‌های کمکی پیشرفته در توان‌بخشی معلولین جسمی-حرکتی. مقاله. کنگره سرا سری طب فیزیکی توان‌بخشی و الکترودیاکنوز ایران
-  علیزاده، محمدحسین؛ قراخانلو، رضا. (1379). بررسی چگونگی گذران اوقات فراغت جانبازان. معلولین (با تأکید بر نقش تربیت‌بدنی ورزشی). مقاله. حرکت. شماره 6.
-  قراخانلو، رضا. (1378). اهمیت اوقات فراغت جانبازان و معلولیت. پایان‌نامه. کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس
-  کیانی سلمی، صدیقه؛ بسحاق، محمدرضا. (1395). تبیین اثرات جشنواره گلاب‌گیری از دیدگاه ساکنان محلی. مقاله. فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال یازدهم، شماره،34.
-  کیانی سلمی، صدیقه؛ مهرابی، علی. (1396). شناسایی عوامل موثر بر امنیت گردشگری و نقش آن در رضایت، وفاداری و جذب گردشگران (نمونه موردی: گردشگران اصفهان)، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 52.
-  کیانی، مجید؛ شیروانی، طهماسب؛ قنبری، ‌هادی؛ کیانی، سیاوش. (1391). تبیین جایگاه فعالیت‌های ورزشی در نحوه گذران اوقات فراغت جانبازان و معلولین، مجله علمی پژوهشی طب جانباز، سال پنجم، شماره هیجدهم.
-  محمدی مقدم، مرضیه؛ مبارکی، حسین؛ کمالی، محمد؛ اسماعیلی، عسل. (1394). بررسی تأثیر برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه بر کیفیت زندگی افراد با افت شنوایی شدید و عمیق 15-65 ساله شهرستان سبزه وار سال 91، مجله علمی پژوهشی توانبخشی نوین، دانشکده توانبخشی، دوره9، شماره 2.
-  هومن، حیدرعلی. (1384). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل، نشر سمت.
 
-   Amestoy, V. A. et al. (2008). The leisure experience, The Journal of Socio –Economics, No. 37, pp. 64-78.
-   Aitchison, C. (2003). From leisure and disability to disability leisure: developing data, definitions and discourses. Disability & Society, 18(7), 955-969. doi:10.1080/0968759032000127353.
-   Aitchison, C. (2000). Young Disabled People, Leisure and Everyday Life: Reviewing Conventional Definitions for Leisure Studies. Annals of Leisure Research, 3(1), 1-20. doi:10.1080/11745398.2000.10600882
-   Burghard, M., Knitel, K., Oost, I. V., Tremblay, M. S., & Takken, T. (2016). Is our Youth Cycling to Health? Results From the Netherlands’ 2016 Report Card on Physical Activity for Children and Youth. Journal of Physical Activity and Health, 13(11 Suppl 2). doi:10.1123/jpah.2016-0299.
-   Chen, R. J. (n.d.). Uses of Hospitality and Leisure Services: Voices of Visitors with Disabilities. Advances in Hospitality and Leisure, 89-102. Doi: 10.1016/s1745-3542(04)01006-9.
-   czabak-garbacz, Roza & Skibniewska, Agnieszka & Mazurkiewicz, Piotr & Gdula, Agnieszka. (2002). Ways of spending leisure time by the third year-students of the Faculty of Pharmacy, Medical University of Lublin. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio D: Medicina. 57. 257-63.
-   Emira, M., & Thompson, D. (2011). In the quest for their trust: the perceptions of families on accessing leisure services for disabled children. Leisure Studies, 30(1), 33-48. doi:10.1080/02614367.2010.506648.
-   Hodge, N., & Runswick-Cole, K. (2013). ‘They never pass me the ball’: exposing ableism through the leisure experiences of disabled children, young people and their families. Childrens Geographies, 11(3), 311-325.
     doi:10.1080/14733285.2013.812275.
-   Isikhan V, Guner P, Komurcu S, Ozet A, Arpaci F, Ozturk B. (2001). The relationship between disease features and quality of life in patients with cancer-I. Cancer Nursing,  24(6): 490
-   Kennedy, D. W., & Smith, R. W. (1990). A comparison of past and future leisure activity participation between spinal cord injured and non-disabled persons. Spinal Cord, 28(2), 130-136. doi:10.1038/sc.1990.15.
-   Kelly RJ, Atcherson SR. Quality of life for individuals with hearing impairment who have not consulted for services and their significant others: Same- and different-sex couples. Journal of Communication Disorders 2011; 44: 336-344.
-   Leisure of Disabled Tourists: Barriers to Participation. Ralph W. Smith. Annals of Tourism Research, vol. 14, no. 3,1987, pp. 376-389. Pergamon Press, Maxwell House, FairviewPark, Elmsford, New York10523. DM 114. (1988). Journal of Travel Research, 26(3), 42-43. doi:10.1177/004728758802600377
-   Melbøe, L., & Ytterhus, B. (2016). Disability leisure: in what kind of activities, and when and how do youths with intellectual disabilities participate? Scandinavian Journal of Disability Research, 19(3), 245-255. doi:10.1080/15017419.2016.1264467.
-   Morris, J. (1994). Independent lives? community care and disabled people. Houndmills: Macmillan.
-   Morris, J. (2001). “Social exclusion and young disabled people with high levels of support needs”, Critical Social Policy, Vol. 21 No. 2, pp. 161-83.
-   Oleson. -ANN, Nancy. (1996). An Exploration of The Relation ships among Leisure Lifestyle Disposition s Complexity and Health.
-   Parker, S. (1996). The People of Providence. A Housing Estate and some of its Inhabitants, London: Penguin pre.
-   Prothe, B. J., & Kleiner, B. H. (1993). Managing for Excellence in the Leisure and Recreation Industry. Management Research News, 16(4), 11-14.
     doi:10.1108/eb028276.
-   Ricardo Pgan-Rodrignez.How do diabled individuals Spend their leisure tim?Applied Economics Department.university oF malage.Plazade EI Ejid s/n.29.071.
-   Roulstone, A., & Barnes, C. (2005). Employment policy and practice: a perspective from the disabled people’s movement. Working futures? Disabled people, policy and social inclusion, 192-206.
    doi:10.1332/policypress/9781861346261.003.0014.
-   Smith, R. W. (2011). Inclusive and special recreation: opportunities for persons with disabilities. S.I.: Sagamore Pub.
-   Taylor, Z., & Józefowicz, I. (2012). Intra-urban daily mobility of disabled people for recreational and leisure purposes. Journal of Transport Geography, 24, 155-172. doi: 10.1016/j.jtrangeo.2011.12.008.
-   Transforming disability into ability: policies to promote work and income security for disabled people. (2004). Paris: OECD Publications.