نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

چکیده
ایران در چهار دهه گذشته میزبان بزرگ‌ترین جمعیت مهاجران خارجی، عمدتاً افغانستانی و عراقی بوده‌ و اکنون نیز پس از پاکستان، دومین کشور پذیرنده مهاجران افغانستانی محسوب می‌شود. تحصیل، بعد از امنیت و اقتصاد، یکی از عوامل مهم جذب مهاجران افغانستانی به ایران بوده است. مدارس دولتی، دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالی، نهضت سوادآموزی، مدارس خودگردان و مدارس موسسه‌های خیریه در ایران زمینه تحصیل مهاجران در هر سطحی را ممکن ساخته‌اند؛ اما این امکانات با دشواری‌های اقتصادی، هویتی، سلیقه‌ای و مانع‌تراشی‌ها، نگرانیهای مذهبی، مخالفت‌های ایرانی‌های معترض و... گره‌ خورده است. مدارس و دانشگاه‌ها بهترین مکان برای جامعه‌پذیری و ادغام مهاجران در ایران قلمداد می‌شوند. بی‌شک نسل مهاجر تحصیل‌کرده که به‌نظر قصد بازگشت به افغانستان را ندارد، بهتر از نسلی تحصیل‌نکرده است و تبعات مثبت این سیاست‌گذاری، به‌خصوص از دیدگاه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی-اجتماعی، اثرات خود را در جامعه ایران و افغانستان نشان خواهد داد. در این مقاله وضعیت انطباق تحصیلی مهاجران افغانستانی که نیمی از ساکنان شهرک قائم در قم را تشکیل داده‌اند، بررسی خواهد شد. برای گردآوری داده‌ها، پژوهشگر از مصاحبه‌های عمیق و مشاهده‌های همراه با مشارکت یاری گرفته است. این داده‌ها از بطن پژوهش‌هایی که به سبک زندگی مهاجران اختصاص داشته است خراج شده و با استفاده از روش‌ کیفی، تجربه آنان در حوزه‌های تحصیل، شبکه‌های اجتماعی، اقتصاد و بوروکراسی‌های اداری ترسیم شده است.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Educational Integration of Afghan Immigrants in Iran

نویسنده [English]

  • Hossein MIRZAEI

Assistant Professer in Anthropology & Cultural Studies Faculty of Social Sciences Allameh Tabataba'i University Tehran-IRAN

چکیده [English]

An Investigation of the Educational Integration of Afghan Immigrants in Iran
Hossein Mirzaei[1]
Received: 16/7/2018               Accepted: 30/12/2018
 
Abstract
In the past four decades, Iran has hosted the largest population of foreign immigrants, mostly from Afghanistan and Iraq and currently, Iran ranks as the second country in accepting the most Afghan immigrants after Pakistan. After safety and economics, education is one of the most important factors in attracting Afghan immigrants to Iran. Public schools, universities, literacy movements, private schools, and charity schools in Iran have made education possible for all migrants with any social status or level of education. However, this education is tied to difficulties such as family economic issues, providing identity documents, deliberate obstacles, personal preferences, religious concerns, disagreement of local people, etc. This paper studies the situation of educational integration and the difficulties regarding the habitation of afghan immigrants in Shahrak-e Qaem in Qom who have formed half of its inhabitants. The author used interviews and participation along with observation for gathering the data. This data is extracted from the research on immigrants' lifestyles, and is visualized based on qualitative analyses of their experiences in domains such as studies, social networks, economics, and bureaucracies.
Keywords: Anthropology, Education, Acculturation, Immigration, Afghan Immigrant





[1]. Assistant Professor in Cultural Studies, Allameh Tabataba'i University.
    hossein.mirzaei@atu.ac.ir  

منابع
-  باقرزاده، علی. (1396). «جزئیاتی از سوادآموزی مهاجرین افغانستانی در ایران»، باشگاه خبرنگاران جوان.
-  باقر زاده، علی. (1397). «وضعیت اتباع خارجی در نهضت سوادآموزی». سایت سازمان نهضت سوادآموزی.
-  برومندزاده، محمدرضا؛ نوبخت، رضا. (1393). مروری بر نظریات جدید مطرح شده در حوزه مهاجرت» در فصلنامه جمعیت، شماره 89-90.
-  بزی، خدارحم. (1385). بررسی آثار و پیامدهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی حضور مهاجرین افغان در شهر زابل،  فصلنامه چشم‌انداز جغرافیایی، سال اول، شماره 3.
-  پریوش، تکتم. (1383). «مقایسه رفتارهای باروری مهاجران افغانی با بومیان ساکن در منطقه گلشهر مشهد»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران.
-  جمشیدی‌ها، غلام‌رضا؛ علی‌بابایی، یحیی. (1381). «بررسی عوامل مؤثر بر بازگشت مهاجران افغانی با تأکید بر ساکنان شهرک گلشهر مشهد». نامه علوم اجتماعی، شماره 20.
-  جمشیدی‌ها، غلام‌رضا؛ عنبری، موسی. (1383). «تعلقات اجتماعی و اثرات آن بر بازگشت مهاجران افغانی». نامه علوم اجتماعی، شماره 23.
-  خامنه‌ای، علی. (1394). «دستور رهبر انقلاب درباره دانش آموزان افغانستانی». خبرگزاری مشرق.
-  خدابخشی کولایی، آناهیتا؛ اشرفی، فاطمه؛ همتی منش، اسدالله. (1390). «پرخاشگری در دانش‌آموزان افغانی مقیم ایران»، در مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، ویژه نامه 1، شماره 53.
-  دولت‌آبادی، بصیر احمد. (1387). شناسنامۀ افغانستان. تهران: محمدابراهیم شریعتی افغانستانی (عرفان).
-  زرافشان، علی. (1396). «550 هزار دانش‌آموز افغانستانی در مدارس ایران تحصیل می‌کنند». خبرگزاری فارس.
-  صادقی، رسول؛ عباسی‌شوازی، محمد جلال. (1395). «بازگشت به وطن یا ماندن جوانان افغانستانی در ایران». دو فصلنامه مطالعات جمعیتی، شماره 1.
صدیقی، مجتبی. (1396). «آمار دانشجویان خارجی/تحصیل 17 هزار افغانستانی در ایران». خبرگزاری مهر.
-  عباسی ‏شوازی، محمدجلال؛ صادقی، رسول. (1390). «تفاوت‌های بومی مهاجر ازدواج در ایران: مطالعه مقایسه‌ای رفتارهای ازدواج مهاجران افغان با ایرانی‌ها». نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال چهارم، شماره 8.
-  فیصل، امین. (1395). «50 بورسیه دانشجویی به مهاجرین افغانستانی مقیم ایران اختصاص یافت/همکاری تهران و کابل در تألیف کتب درسی و دانشگاهی». خبرگزاری فارس.
-  گزارش نهایی طرح آموزش پایه برای زنان و کودکان مهاجر افغان در ایران. (1393). انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده (حامی) با همکاری صندوق کودکان ملل متحد در ایران (یونیسف) و اداره کل اتباع و مهاجرین وزارت کشور، سال تحصیلی 93-1392.  بازبینی شده در:
-  محمودیان، حسین. (1384). «مهاجرت افغان‌ها به ایران: تغییر در ویژگی‌های اقتصادی اجتماعی و جمعیتی و انطباق با جامعه مقصد». نامه انجمن جمعیت‌شناسی، زمستان 1386، دوره 2، شماره 4.
-  معموری، غلامعلی، ناصر ارقامی. (1378). «مطالعه شاخص‌ها بهداشت باروری در زنان 15-29 ساله افغانی و ایرانی ساکن در منطقه گلشهر مشهد». مرکز بهداشت استان خراسان.
-  میرزائی، حسین. (1386). «بررسی سبک زندگی مهاجران افغانستانی ساکن در شهر قائم قم». پایان‌نامه کارشناسی ارشد انسان‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
-  میرزائی، حسین. (1392). «انسان‌شناسی قومی-زبانی مهاجران هزاره در ایران». مجله علمی-پژوهشی، «پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران»، مقاله 7، دوره3، شماره 2.
-  میرزائی، حسین. (1393). «هویت زبانی مهاجران افغانستانی در ایران، مجله علمی- پژوهشی «مطالعات اجتماعی ایران». انجمن جامعه‌شناسی ایران، مقاله 6، دوره 8، شماره 3.
-  میرزائی، حسین. (1396 الف). «بررسی انسان‌شناختی روزمرگی راهبردهای اقتصادی مهاجران افغانستانی». مجله علمی- پژوهشی مطالعات فرهنگ و هنر آسیا، دوره 1، شماره 2.
-  میرزائی، حسین. (1396 ب). «بررسی انسان‌شناختی بهداشت روانی مهاجرین افغانستانی در ایران». مجله علمی- پژوهشی پژوهش‌نامه مددکاری اجتماعی. مقاله 6، دوره 2، شماره 7.
-  نصر اصفهانی، آرش؛ حسینی، سید حسن. (۱۳۹۵). «بررسی تأثیر سیاست‌های تحصیل اتباع افغانستانی در ایران (موردمطالعه: شهر تهران)». مجله راهبرداجتماعیفرهنگی، سال ۵، شماره ۲۰.
-   Abbasi-Shavazi, M. J, and R. Sadeghi,. (2012). The Adaptation of Second-generation Afghans in Iran: Empirical Findings and Policy Implications, in Calabrese, J., & J. Marret, Transatlantic Cooperation on Protected Displacement: Urgent Need and Unique Opportunity, Washington, DC: Middle East Institute
-   Abbasi-shavazi, M. J., and R. Sadeghi., (2015). “Socio-cultural Adaptation of Second-generation Afghans in Iran”, International Migration. 53(6): 89-110.
-   Abbasi - Shavazi, M. J., G. Hugo,  R. Sadeghi., and H. Mahmoudian. (2015). “Immigrant-Native Fertility Differentials: The Afghans in Iran”, Asian and Pacific Migration Journal, 24 (3): 273-297.
-   Abbasi-Shavazi, M. J., Glazebrook, D., Jamshidiha, G., Mahmoudian, H. & Rasoul Sadeghi. (2005). Return to Afghanistan? A Case Study of Afghans Living in Mashhad, Kabul: AREU (Afghan Research and Evaluation Unit).
-   Abbasi-Shavazi, M. J., R. Sadeghi. (2016). “Integration of Afghans in Iran: pattern, Levels and policy implications”, Migration Policy Practice 6, no. 3 pp. 22-29.
-   Abbasi-Shavazi, M. J., R. Sadeghi, H. Mahmoudian, and G. Jamshidiha. (2012). “Marriage and Family Formation of the Second-generation Afghans in Iran: Insights from a Qualitative Study”, International Migration Review, 46(4): 828–860.
-   Abbasi-Shavazi, M.J.; Glazebrook, D.; Jamshidiha, G.; Mahmoudian, H. and Sadeghi, R. (2008). Second Generation Afghan in Iran: Integration, Identity and Return, Afghanistan and Research Evaluation Research.
-   Harpviken. K. (2009). Social Networks and Migration in Wartime Afghanistan, NY: Palgrave.
-   Hoodfar, H. (2004). “Families on the Move: The Changing Role of Afghan Refugee Women in Iran”, Hawwa: Journal of Women of the Middle East and the Islamic World. 2 (2): 71-141.
-   Hugo, G., M. J. Abbasi-Shavazi, and R. Sadeghi. (2012). ''Refugee Movement and Development; Afghan Refugee in Iran''Migration and Development, 1(2): 261-279.
-   Mirzaei, H. (2008). "Recherche d'identité chez les immigrés afghans à travers l’art : le cas de la peinture", in : Revue de Téhéran. n°31, juin 2008.
-   Mirzaei, H. (2013). Les immigrés afghans en Iran : une étude anthropologique, la Maison méditerranéenne des sciences de l’homme (MMSH), Institut d'ethnologie méditerranéenne, européenne et comparative (IDEMEC), Université d’Aix-Marseille.
-   Moghaddas, A. & Amiri, A. M. (2006). "The process of adjustment /acculturation of first and second generation of migrants: The case of nomad Qashghaee Turks migrants in in Shiraz, Iran", European population conference Liverpool, UK, 21ST- 24TH. June2006.
-   Monsutti, A. (2004). Guerres et migrations : réseaux sociaux et stratégies économiques des Hazaras d’Afghanistan, Neuchâtel-Paris : Institut d’ethnologie-Maison des sciences de l’homme.
-   Otmane, A. O. & Van D Vijver, F. R. (2005). “The role of demography variable and acculturation attitudes in predicting sociocultural and psychological adaptation in Moroccans in the Netherlands”. International Journal of Intercultural Relations, Vol. 29, pp. 251-272.
-   Piran, P. (2004). "Effects of social interaction between afghan refugees and Iranian on reproductive health attitude", Disasters, 28 (3): 283-93.
-   Sadeghi, R. & Abbasi-Shavazi, M. (2014). "Socio-cultural Adaptation of Second generation Afghans in Iran", International Migration, vol. online 10 January.
-   Thompson, S. & et al., (2002). “The social and cultural context of the mental health of Filipinas in Queensland”. Australien and New Zealand Journal of Psychology, Vol. 36, pp. 681-687.