نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه حکیم سبزواری، مرکز پژوهشی علوم جغرافیا و مطالعات اجتماعی، گروه مطالعات اجتماعی.

چکیده

چکیده
ایران طی دهه‌های اخیر تغییرات زیادی را تجربه کرده است و یکی از آنها، افزایش نرخ طلاق است. طلاق آغاز فرایندی است با مشکلات فراوان و مطالعه حاضر به دنبال بررسی امنیت اجتماعی ـ اقتصادی و سرمایه اجتماعی و ارتباط آنها در بین زنان مطلقه است. روش تحقیق کمَی است و از تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شد. نمونه تحقیق شامل 200 نفر از زنان مطلقه در شهر سبزوار است. پرسشنامه از اعتبار صوری برخوردار است و برای دستیابی به پایایی، آماره آلفای کرونباخ استفاده شد. به کمک آزمون تحلیل عامل، اعتبار سازه‌ای ارزیابی شد. در تحلیل یافته‌ها از آزمون همبستگی و رگرسیون چندگانه استفاده شد.
یافته‌ها نشان می‌دهد که احساس ناامنی اقتصادی زنان فقط اندکی بیش از ناامنی اجتماعی آنها است که بیانگر اهمیت پرداختن به حمایت اجتماعی از زنان مطلقه است زیرا با وجود بنیادی بودن اقتصاد و معیشت، نگرانی‌های اجتماعیِ آنها تقریباً در همان حد است. میانگین سطوح اعتماد به اقوام بسیار پایین و نزدیک به اعتماد رقیق است و حوزه اعتماد غلیظ در آنها بسیار تنگ شده است. آزمون‌ها مؤید وجود رابطه بین سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی ـ اقتصادی می‌باشد. بر این اساس افزایش احساس امنیت اجتماعی زنان مطلقه، معطوف به افزایش پیوندها و شبکه‌های اجتماعیِ آنها است و برای بهبود امنیت اقتصادی، لازم است راهکارهایی برای افزایش اعتماد اجتماعی آنها لحاظ گردد. مدل رگرسیونی، 30 درصد از تغییرات امنیت اقتصادی و 45 درصد از تغییرات امنیت اجتماعی را تبیین می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Socio-economic Security of Divorced Women and its Relationship with Social Capital: A Case Study of Sabzevar City Shafieh Ghodrati

نویسنده [English]

  • Shafieh Ghodrati

Research Center of Geographical Sciences and Social Studies, University of Hakim Sabzevari

چکیده [English]

Abstract
Iran has experienced many changes in the recent decades and an increasing divorce rate is among these changes. The end of married life is the beginning of a process that is fraught with many problems. This study examines socio-economic security and social capital among divorced women and their relationship. For this purpose, a survey method was used and 200 divorced women were randomly selected. Findings show that women's economic insecurity is only slightly more than their social insecurity. This indicates the importance of social protection for divorced women, because despite the importance of economy and livelihood, women’s social concerns are approximately the same level. Average levels of trust in relatives are very low and are close to thin trust. It can be said that the area of thick trust has been narrowed for divorced women. Correlation coefficient and multiple regression show that there is relationship between socio-economic security and social capital. Among the social capital indicators, social trust in economic security model and social relationships in the model of social security are significant factors. Thirty percent of economic security and 45% of social security changes can be explained by the running model.  
Keywords: Women, Divorce, Social Security, Economic Security, Social Capital
 

منابع
-    احمدی، محمد؛ کلدی، علیرضا. (1392)، احساس امنیت اجتماعی زنان و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن؛ شهر سنندج. رفاه اجتماعی، شماره 49.
-    احمدی، یقوب؛ اسمعیلی، عطاء. (1389)، سنجش احساس امنیت زنان مبتنی بر عوامل چند بعدی و میان رشته‌ای در شهر مشهد. جامعه شناسی کاربردی، شماره 38.
-    مظلوم خراسانی، محمد؛ اسمعیلی، عطاء. (1389)، بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی زنان شهر مشهد در سال 86-1385 و عوامل مؤثر بر آن. مجله علوم اجتماعی، شماره 16.
-    اخوان تفتی، مهناز. (1382)، پی آمدهای طلاق در گذار از مراحل آن. مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان. شماره 3. بنی فاطمه، حسین، علیزاده اقدم، محمد باقر، صبوری، رباب. (1395)، بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان شاغل در سازمان‌ها و ادارات دولتی شهر تبریز و عوامل مرتبط با آن. پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی. شماره 12.
-    پاتنام، روبرت. (1385)، "جامعه برخوردار، سرمایه اجتماعی و زندگی عمومی"، در سرمایه اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه. به کوشش کیان تاجبخش و ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویان. تهران: شیرازه.
-    جهانگیری، جهانگیر؛ مساوات، ابراهیم. (1392)، بررسی عوامل مؤثر بر امنیت اجتماعی زنان، مورد مطالعه: زنان 40-15 سال شهر شیراز. پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال دوم، شماره 2.
-    چلبی، مسعود. (1375)، جامعه شناسی نظم، تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی. تهران: نشر نی.
-    حاتمی، علی؛ احمدی، بختیار؛ اسمعیلی، عطاء. (1394)، بررسی عوامل مرتبط با میزان احساس امنیت اجتماعی شهروندان، مورد مطالعه زنان شهر کرمانشاه. پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، شماره 11.
-    حاجی زاده میمندی، مسعود؛ ترکی، سیمین. (1392)، بررسی رابطه بین بهره‌مندی از وسایل ارتباط جمعی و احساس امنیت اجتماعی در بین زنان شهر یزد. دانش انتظامی، سال پانزدهم، شماره 30.
-    حفاریان، لیلا و دیگران. (1388)، مقایسه کیفیت زندگی (و ابعاد آن)، در زنان مطلقه و غیرمطلقه و رابطه آن با ویژگی‌های جمعیت شناختی در شهر شیراز. فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. سال 11، شماره 41.
-    خواجه نوری، بیژن؛ کاوه، مهدی. (1392)، مطالعه رابطه بین مصرف رسانه‌ای و احساس امنیت اجتماعی. سال دوم، شماره2.
-    ربانی، رسول؛ عباس‌زاده، مولایی کرمانی، محمود؛ اسلامی، بتول؛ بناب، سیدرضا. (1392)، مطالعه جامعه شناختی تأثیر سرمایه اجتماعی بر احساس ناامنی زنان با کاربرد ایموس گرافیک (مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشگاه اصفهان). پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی. سال دوم. شماره 1.
-    سیدمیرزایی، محمد؛ عبداللهی، زهرا؛ کمربیگی، خلیل. (1390)، بررسی رابطه میان عوامل اجتماعی و امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار. مورد مطالعه: زنان شهر ایلام. مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 28.
-    شارع پور، محمود. (1380)، فرسایش سرمایه اجتماعی و پیامدهای آن. نامه انجمن جامعه شناسی ایران. شماره 3.
-    شایگان، فریبا؛ رستمی، فاطمه. (1390)، هویت اجتماعی و احساس امنیت (مطالعه موردی زنان تهران). برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 9.
-    صنعت خواه، علیرضا. (1394)، بررسی رابطه میان سرمایه اجتماعی و احساس امنیت زنان در شهر تهران. زن و جامعه، سال ششم، شماره 4.
-    غلام نیارمی، آتنا؛ انصاری، ابراهیم. (1395)، بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار (مورد مطالعه: زنان سرپرست خانوار شهر تهران). برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. شماره 26.
-    کلاهچیان، محمود. (1382)، راهکارهای تحقق امنیت اجتماعی. مجموعه مقالات همایش امنیت اجتماعی. معاونت اجتماعی ناجا. انتشارات گلپونه: تهران.
-    گیدنز، آنتونی. (1377). «جامعه شناسی»، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی، چاپ چهارم.
-    موحد، مجید؛ همت، صغری. (1392)، مطالعه عوامل فرهنگی و اجتماعی مرتبط با احساس امنیت زنان. زن و جامعه، سال چهارم، شماره 2.
-    نصیری، قدیر. (1381)، معنا و ارکان جامعه شناسی امنیت. راهبرد، شماره 26.
-    یحیی‌زاده، حسین؛ خدری، بهزاد. (1394)، عومل اجتماعی ـ اقتصادی مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار در شهرستان مریوان. رفاه اجتماعی، شماره 56.
-    نبوی، سیدعبدالحسین؛ حسین‌زاده، علی‌حسین؛ سیده‌هاجر حسینی. (1387)، «بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی-‌اقتصادی و هویت قومی بر احساس امنیت اجتماعی»، دانش انتظامی، سال دهم، شماره 2(پیاپی 39).
-    میرزایی، محمد؛ قدرتی، شفیعه. (1390)، سطح و الگوی مرگ و میر در ایران با تأکید بر علل مرگ، 1387، نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، سال ششم، شماره 12.
-   ساروخانی، باقر. (1375)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، تهران: سروش.
-    سرایی، حسن. (1387)، گذار جمعیتی دوّم با نیم‌نگاهی به ایران، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال سوّم، شماره 6.
-    مقدس، علی اصغر؛ قدرتی، شفیعه. (1390)، بررسی نقادانه جامعه شناسی عواطف، جاناتان ترنز، تئودور کمپر و ادوارد لاولر. جامعه شناسی کاربردی، شماره دوم.
 
-    Coleman, J. S. (2002). “Social Capital in the Creation of Human Capital”. In: Calhoun, C. and Others. Contemporary Sociological Theory. Oxford: Blackwell. pp. 110-125.
-    Field, John. (2003). Social capital. London: Routledge.
-    Clarke-Stewart, Alison and Brentano, Cornelia. (2006). Divorce: causes and consequences. Yale University Press: New Haven and London.
-    Eeden-Moorefield, Brad Van, Pasley, Kay Dolan, Elizabeth M and Engel, Margorie. (2007). From Divorce to Remarriage: Financial Management and Security Among Remarried Women. Journal of Divorce & Remarriage Volume 47, pp: 21-42.
-    Kemper, Theodore D. (2006). Power and status and the power-status theory of emotions. In: Handbooks of the Sociology of Emotions. Edited by Stets, Jan E & Jonathan H Turner. New York. Springer Science + Business Media, LLC.
-    Putnam, R. D. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon and Schuster.
-    Simmel, George. (2004). The Philosophy of Money. Translated by T. Bottomore. London: Routledge.
-    Lestehaghe Ron and Van De Kaa, Drik J. (1986). Twee Demographic Transition? [Two demographic transitions?],In Ron. Lestehaghe and Dirk, J. Van De Kaa (eds). Bevalking;Groei en Krimps, Deventer: Van Loghum-Slaterus. Pp. 24-29.