نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.

چکیده

چکیده
پرورش مهارت‌های تفکر انتقادی به عنوان یکی از رسالت‌های مهم نظام آموزشی محسوب می‌شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مرتبط با تفکر انتقادی دانشجویان علوم اجتماعی و مقایسه آن با میزان این مهارت در بین دانشجویان مددکاری اجتماعی صورت گرفت. در پژوهش حاضر از نظریه‌های شناختی، فراشناختی و برساخت‌گرایی اجتماعی به عنوان چارچوب نظری بهره گرفته شد.
روش پژوهش، پیمایشی و جامعه آماری آن، دانشجویان کلیه مقاطع تحصیلی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی است. روش نمونه‌گیری از نوع طبقه‌ای است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته و سنجش تفکر انتقادی کالیفرنیا فرم ب استفاده شده است. اطلاعات به‌دست‌آمده با استفاده از آزمون‌های آماری؛ ضریب همبستگی پیرسون، t مستقلو ANOVAبا بهره گیری از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها نشان می‌دهد که بین سطح پایگاه اقتصادی- اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانشجویان با میزان تفکر انتقادی آن‌ها رابطه معناداری وجود ندارد. اما بین متغیرهای؛ جنسیت، سال ورود به دانشگاه، مقطع تحصیلی و وضعیت تأهل دانشجویان با میزان تفکر انتقادی آن‌ها رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین میزان تفکر انتقادی دانشجویان رشته مددکاری اجتماعی و سایر رشته‌های علوم اجتماعی تفاوت معناداری به دست نیامد.
در مجموع نتایجاینمطالعه نشانداد که با وجوداهمیتتفکر انتقادی برای دانشجویان علوم اجتماعی و به خصوص جایگاه این مهارت برای مددکاران اجتماعی،بهطور کلیتواناییدانشجویاندراستفادهازمهارت‌هایتفکر انتقادیاندکاست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors Contributing to Critical Thinking Skills: A Case Study of Students of Social Sciences at Allameh Tabataba'i University Mansour Fathi

نویسنده [English]

  • m f

چکیده [English]

 
Abstract
Developing critical thinking skills is considered one of the important missions of the educational system. The purpose of this study was to identify the factors associated with critical thinking of students in order to identify existing gaps and provide practical solutions for improving these skills. In the present study, cognitive, metacognitive and social constructivist theories were used as a theoretical framework. The research method is survey and its statistical society includes students of all academic levels at Allameh Tabataba'i University, School of Social Sciences. The stratified sampling method was adopted. To collect information, a self-made questionnaire and the California Critical Thinking Test Form B have been used. Data were analyzed using the SPSS software, Pearson correlation coefficient, independent samples t-test and ANOVA. The findings show that there is not a significant relationship between the level of socioeconomic status and academic performance of students and their critical thinking. But there is a significant relationship between the variables: gender, year of entering university, educational level and marital status of students with their critical thinking.
Keywords: Critical Thinking, Academic Performance, Students, Social Sciences, Social Work, Socio-economic Status.

منابع
- امین خندقی مقصود؛ پاک‌مهر حمیده. (1390)، ارتباط بین سلامت روان و تفکر انتقادی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مجله اصول بهداشت روانی،   دوره  13، شماره  2 (پیاپی 50).
-  اطهری، زینب السادات؛ شریف سید، مصطفی؛ نصر، احمد رضا و نعمت بخش، مهدی. (1390). ارزیابی مهارت‌های تفکر انتقادی دانشجویان دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان در طی دو نیمسال تحصیلی متوالی، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی /ویژه نامه توسعه آموزش و ارتقای سلامت 11(9).
-  اعظمی، زهرا؛ صالحی نیا، حمید. (1394)، بررسی مهارت‌های تفکر انتقادی دانشجویان دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، سال 1392، دوره دوازدهم، شماره اول.
-  بابا محمدی حسن؛ خلیلی حسین. (1383). مهارت‌های تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سمنان ایران است. مجله پزشکی ایران؛ (2)4.
-  بخشی، محمود؛ آهنچیان، محمدرضا؛ امیری، رعنا. (1391)، رابطه تفکر انتقادی، راهبردهای خودتنظیمی و اهداف پیشرفت در دانشجویان پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، آموزش پرستاری، دوره 1، شماره 1.
- برخورداری، حمید؛ رفاهی، ژاله؛ فرح بخش، کیومرث. (1388). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی به شیوه گروهی بر انگیزه پیشرفت، عزت نفس و شادکامی دانش آموزان پسر پایه اول دبیرستان شهر جیرفت، فصلنامه علمی-پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، سال دوم، شماره پنجم.
- خلیلی، حسین؛ سلیمان، محسن. (1382). تعیین اعتماد، اعتبار و هنجار نمرات آزمون مهارت تفکر انتقادی کالیفرنیا (ب)، مجله علمی _پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی بابل، شماره چهارم.
-  شعبانی، حسن. (1393)، روشتدریسپیشرفته (آموزشمهارت‌هاوراهبردهایتفکر)، تهران: انتشارات سمت.
- عبداللهی، عدلی انصار؛ فتحی آذر، اسکندر؛ عبدالهی، نیدا. (1393)، ارتباط تفکر انتقادی با خلاقیت، باورهای خودکارآمدی و عملکردتحصیلی دانشجو معلمان، فصلنامه علمی- پژوهشی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، سال دوم، شماره هفتم.
- علیوندی وفا، مرضیه. (1384). بررسی رابطه تفکر انتقادی با پیشرفت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی تربیتی، دانشگاه الزهرا (س).
- فتحی آذر، اسکندر. (1384)، بررسی وضعیت آموزش عالی دراستان آذربایجان شرقی، تبریز: سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی، تبریز، فصلنامه روانشناسی دانشگاه تبریز، سال پنجم، شماره هفده.
- قریب، میترا، ربیعیان، مصطفی؛ صلصالی، مهوش؛ حاجی زاده، ابراهیم؛ صبوری کاشانی، احمد؛ خلخالی، حمیدرضا. (1388). مهارت‌های تفکر انتقادی و گرایش به تفکر انتقادی در دانشجویان ترم اول و آخر مدیریت خدمات بهداشتی-درمانی، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی .
- مایرز، چت. (1394)، آموزش تفکر انتقادی، ترجمه: خدا یار ابیلی، تهران، انتشارات سمت.
-  مصلی نژاد، لیلا؛ سبحانیان، سعید. (1387). بررسی تفکر انتقادی در دانشجویان آموزش مجازی و سنتی رشته کامپیوتر، مجله گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، شماره 2.
- موسی زاده، سمیه؛ مؤمن نسب، مرضیه؛ بختیاری، طیبه؛ رئیسی، محمود. (11395)، گرایش به تفکرانتقادی در دانشجویان پرستاری و ارتباط آن با عملکرد تحصیلی، نشریه آموزش پرستاری، دوره 1، شماره 4
- میرمولایی، سید طاهره؛ شعبانی، حسن؛ بابایی، غلامرضا؛ عبد حق، زهرا. (1383). مقایسه تفکر انتقادی بین دانشجویان ترم اول و آخر مقطع کارشناسی پیوسته مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهر تهران، فصلنامه حیات، سال دهم، شماره 22.
- وحدت، رقیه؛ زینالی، علی؛ احمدی دویران، زکیه. (1391)، رابطه بین گرایش تفکر انتقادی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان متوسطه ارومیه، دو ماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره دهم، شماره اول، پی در پی 36.
- هاشمی، سهیلا؛ صالحی عمران، ابراهیم؛ کرمخانی، زینب. (1393)، تفکر انتقادی حلقه مفقوده نظام آموزش عالی: بررسی مهارت تفکر انتقادی دانشجویان و چگونگی آموزش آن از سوی استادان. پژوهش در نظام‌های آموزشی، سال هشتم، شماره 27
- هاشمیان نژاد، فریده. (1383). برنامه درسی و پرورش تفکر، مقالات ارائه شده در: همایش برنامه درسی و پرورشی تفکر، تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
- هرست، پل ووایت،  پاتریسیا. (1381)، فلسفه آموزش و پرورش: موضوعات اصلی در سنت تحلیلی، ترجمه: بختیار شعبانی ورکی و شجاع رضوی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی
-  یوسفی، علیرضا؛ گردان شکن، مریم. (1390). تفکر انتقادی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی/ ویژه نامه توسعه آموزش و ارتقای سلامت/11(9).
 
-  Baker, D. D. (2002). A longitudinal study of critical thinking skills in baccalaureate nursing students. (E02-183). UMI number: 3069487. ProQuest Information and learning company. Aims of Education(pp 85-98). London,UK: Routledge.
-  Bourdieu, P. (1986). The forms of capital, Cultural theory: An anthology, 81-93.
-  Breen, R., & Goldthorpe, J. H. (1997). Explaining educational differentials towards a chemical experiment. Precede-Social and Behavioral Sciences 2010; 4597-4603.
-  Cheung, C. K., Rudowicz, E., Lang, G., Yue, X. D., & Kwan, A. S. (2001). Critical
-  Cisneros RM. (2009). Assessment of critical thinking in pharmacy students. Am J Pharm Educ. 73(4):66. PMID: 19657499.
-  Deniel E. lee. (2006). Academic freedom critical thinking and theaching ethics. Jornal of Arts and Hamanities in tligher education, 5,199-208.
-  El Hassan, K., & Madhum, G. (2007). Validating the Watson Glaser Critical Thinking Appraisal Higher Education. Once of Institutional Research & Assessment (OIRA). 4:361–383.
-  Emir, S. (2009). Education faculty students’ critical thinking disposition according to achedemic achievement, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 1, 2466-2469.
-  Facione,P.A. (1992). Using the California Critical Skill Test, CA: California formal rational action theory. Rationality and society, 9(3), 275-305.
-  Ge,Xun., and S.M. Land. (2004). “A Conceptual Framework for Scaffolding Ill-structured Problem solving Processing Using Question Prompts and Peer Interactions”; Educational Technology Research &Development, Vol.52, No.2, pp.5-22.
-  Gul R, Cassum S, Ahmad A, Khan S, saeed T, parpio Y. (2010). Enhancement of critical thinking in curriculum design and delivery: A randomized controlled trial for educators. Procedia social and Behavioral sciences.; 2(2): 3219-3225.
-  Hare, W. (1999). Critical thinking as an aim of education. In R. Marples (Ed.), The aims of education. London: Routledge
-  Carlton J, Fong, Kim, Y. Davis, C.W. Hoang, T. Kim, Y.W. (2017). A meta-analysis on critical thinking and community college, Thinking Skills and Creativity Volume 26, December 2017, Pages 71-83
-  Kong LN, Qin B, Zhou YQ, Mou SY, Gao HM. (2017). The effectiveness of problem-based learning on development of nursing students’ critical thinking: A systematic review and meta-analysis. Int J Nurs Stud 2013 Jul 10. Available from:
-  Kuh, G. D., Kinzie, J., Schuh, J. H., Whitt, E. J., & Associates. (2010). Student success in college: Creating conditions that matter. San Francisco, CA: Josey-Bass Publishing.
-  Lewittes, H. (2007). Collaboeatire learning for critical thinking. State university of N. Y, colleye at old westbury- Retrieved on jon 14, 2008 From http://www.aucu.org/meetin ys/.
-  Lipman, m. (1989). Critical thinking: what it can be? Educational leadership, 46(1),38-43.
-  Meyers C. (1986). Teaching Students to Think Critically. A Guide for Faculty in All Disciplines. Jossey-Bass Higher Education Series: ERIC.
-  Molly, Espey & Walker E. John. (2018). Enhancing critical thinking using team-based learning, Higher Education Research and DevelopmentVolume 37, Issue 1, 2 January 2018, Pages 15-29.
-  Natale S, Ricci F. (2006). Critical thinking in organizations. Team Performance Management; 12 (7/8): 272 – 277.
-  Paul SA. (2014). Assessment Of Critical Thinking: A Delphi Study. Nurse Education Today.
-  Philip. C.A brami, Bernard, M. Robert, Riddell, Thelma. (2008). Instructional interventions affecting critical thinking skills and dispositions. Review of educational research, 78, 1102-1134
-  Profetto-McGrath J. (2003). The relationship of critical thinking skills and critical thinking dispositions of baccalaureate nursing students. J Adv Nurs. 43(6): 569-77.
-  Seker, M., and S.Komor. (2008). “The Relationship Between Critical Thinking Skills and In-class Questioning Behaviors of English Language Teaching Students”, European Journal of Teacher Education, Vol 31, No41, pp.389-402.
-  Sezer, R. (2008). Integration of critical thinking skills into elementary school teacher education courses in mathematics. Education. 128(3), pg.349. proquest education journals Student Journal, 35(4), 577.
-  Tiwari, A. Avery, A. Lai, P. J. (2003). Critical thinking disposition of Hong Kong Chinese and Australian nursing students, Journal Advance Nurse, 44, 298-307.