نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی. (نویسنده مسئول).

2 دانش‌آموخته مقطع کارشناسی رشته جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

چکیده
در دهه‌های اخیر برخی از روستاهای ایران به دلیل مهاجرت مردان بافت زنانه پیدا کرده‌اند. مهاجرت مردان از روستاها به کلان‌شهرها عمدتاً به دلایل اقتصادی متعددی ازجمله فقدان شغل مناسب در روستا، درآمدهای پایین، بیکاری‌های فصلی، کوچک بودن زمین‌های مورد بهره‌برداری و غیره همواره رو به افزایش بوده است. در این رابطه، نقش سیاست‌گذاری‌های اجتماعی مقتضی با این شرایط در ایجاد اشتغال و حمایت از تولیدکنندگان کلیدی در روستاها حائز اهمیت می‌گردد. در این پژوهش به بررسی نقش زنان در برخی از روستاهای استان گلستان از جمله روستای قلعه قافه بالا و کفش محله پرداخته‌ شده که توانسته‌اند با استفاده از ارتقای قابلیت‌های انسانی، شناسایی منابع جغرافیایی و زیست‌محیطی و به‌کارگیری دانش بومی موجود در روستا به ایجاد کسب‌وکار سبز و معیشت پایدار دست یابند. در این پژوهش با اتکاء به رهیافت نظری آمارتیا سن و مفهوم قابلیت انسانی به راه‌حل‌های کاهش فقر و بیکاری در روستاهای موردمطالعه پرداخته‌ شده است. همچنین این پژوهش از روش مطالعه موردی با تکنیک‌های مشاهده مشارکتی و مصاحبه عمیق بهره‌مند شده است. نتایج پژوهش نشانگر آن است که زنان این روستاها پس از سپری کردن مراحل توانمندسازی و با ایجاد گروه، توسعه مشارکت اجتماعی، افزودن ظرفیت عاملیت تغییر، تولید صنایع‌دستی، ایجاد صندوق‌های خُرد روستایی و تغییر الگوی کشت توانسته‌اند نقش مهمی در کاهش فقر و بیکاری و بازگشت مردان به روستا ایفا کنند.

 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Rural Women in the Creation of Green Jobs: A Case Study of Two Villages in Golestan Esmail Alizad , Sara Bahrami

نویسندگان [English]

  • a a 1
  • Sarah Bahrami 2

2 graduate

چکیده [English]

 
Abstract
In the recent decades, some villages of Iran have had a feminine texture, the reason for this is immigration of men. Immigration of men from rural areas to metropolises mainly increased by virtue of various economic factors such as unemployment in villages, low income, seasonal unemployment and small size of farmlands. In this regard, the role of social policy making has been highlighted in order to create jobs and support key manufacturers in rural areas. In this research, we explored the role of women in two villages (Ghale Ghafe Bala and Kafsh Mahalle) located in the Golestan Region. These women succeeded in creating green jobs in their villages and eventually achieved sustainable livelihood after an empowerment process and improving human capabilities, recognizing geographical and environmental resources, and application of indigenous knowledge. In this study, we adopted the approach of Amartia Sen in human capabilities in order to solve the poverty and unemployment issue in the villages. The research methodology is case study, involving exploiting participant observation and in-depth interview techniques. The research results indicated that rural women could change the villages by grouping, increasing social participation, improving their capabilities, increasing agency capacity change and creating small and local community banks among rural groups. They could achieve sustainable livelihood and play an important part  decreasing unemployment and poverty.
 
Keywords: Green Jobs, Unemployment and Poverty, the Human Capability Approach, Rural Women, Social Policy Making, Participation
 

منابع
- بوذرجمهری، خدیجه؛ نسیبه قنبری. (1393)، «اشتغال زنان در کسب‌وکارهای کوچک و نقش آنان در توسعه اقتصادی روستاها». مجموعه مقالات همایش زن و توسعه پایدار روستایی. مشهد.
- خسروی پور، بهمن و ناهید فروشانی. (1390)، «مشارکت زنان و توسعه پایدار روستایی». ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه. شماره 133-132.
- دفتر امور زنان روستایی و عشایری وزارت جهاد کشاورزی. (1392)، «گزارشات دوره‌ای صندوق اعتبارات خُرد زنان عشایری و روستایی». تهران: وزارت جهاد کشاورزی.
- رضوانی ، محمدرضا و دیگران. (1388)، «تحلیل عوامل مؤثر بر الگوی مشارکتی توسعه روستایی. ( مورد: حوضه آبخیز حبله رود». پژوهش‌های جغرافیای انسانی. دوره 41 شماره 69. صص 86-67
-  ساروخانی، باقر. (1373)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. جلد اول
- سعدی، حشمت اله، شعبانی قمی و سمیه لطیفی. (1391)، «سنجش میزان توانمندی اقتصادی و اجتماعی زنان قالیباف روستایی و عوامل مؤثر بر آن». مجلهزندرتوسعهوسیاست. دوره 10. شماره 2.
- سن، آمارتیا کومار. (1394)، توسعه به‌مثابه آزادی. ترجمه: وحید محمودی. تهران: دانشگاه تهران
- شفقت، ابوطالب و دیگران. (1389)، «مجموعه مقالات همایش ملی توسعه پایدار روستایی با تأکید بر بخش کشاورزی بجنورد». مشهد: دانشگاه فردوسی
- عالی‌زاد، اسماعیل. (1394)، «بازتاب توسعه اجتماعی در برنامه‌های توسعه جمهوری اسلامی ایران (برنامه‌های اول تا پنجم)». فصلنامه علوم اجتماعی. دانشگاه علامه طباطبائی. شماره 70.
- علی‌رضا نژاد، سهیلا و شهلا حائری. (1390)، «پول، جنسیت و توسعه: مطالعه موردی صندوق اعتبارات خرد زنان زنبوردار رامه». مجله برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. شماره 7.
- فرهادی، مرتضی. (1380)، واره: نوعی تعاونی سنتی کهن و زنانه در ایران. تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی
- کوئن، بروس. (1373)، مبانی جامعه‌شناسی. ترجمه: غلامعباس توسلی و رضا فاضل. تهران: سمت
- لانگه، سارا. (1372)، معیارهایی برای تواناسازی زنان. تهران: روشنگران
- محسنی، منوچهر و عذرا جاراللهی. (1382)، مشارکت اجتماعی در ایران. تهران: آرون
- منظم اسماعیلی پور، علی و پرویز کردوانی. (1389)، «نقش محصولات کشاورزی با تأکید بر زعفران در توسعه روستایی شهرستان کاشمر دهستان بالا ولایت». فصلنامه جغرافیایی سرزمین. سال هفتم. شماره 26.
- نامجویان شیرازی، زهرا. (1393)، «قابلیت صندوق‌های اعتبارات خُرد زنان روستایی در توسعه کارآفرینی و کسب‌وکارهای کوچک». نشریه کارآفرینی در کشاورزی. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. دوره اول، شماره سوم.
- نوری زمان‌آبادی، هدایت اله و نرگس علی‌محمدی. (1388)، «تحلیلی بر فعالیت‌های اقتصادی زنان روستایی (مطالعه موردی منطقه براآن ـ شهرستان اصفهان)». مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی. دانشگاه اصفهان. دوره 20. شماره 2.
- یین، رابرت. (1381)، پژوهش موردی. ترجمه: علی پارسائیان و محمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی
 
-  Govindan, Mini, and Jaya Bhanot. (2012). Green jobs in India: potentials and perspectives. Friedrich-Ebert-Stiftung
-  ILO. (2011). Accessing Green Jobs Potential in Developing Countries: A Practitioner’s Guide. ILO: Geneva.
-  ILO. (2015). The Green Jobs Program of the ILO. online available at: www.uncclearn.org/sites/default/files/inventory/ilo25
-  Kojo Dary, Stanley. (2011). “Participation in Rural Non-Farm Economic Activities in Ghana”. Vol.2 N.8. pp 154-161
-  Ladkin, A. & Szivas, E. (2015). “Green Jobs and Employment in Tourism”. Tourism in Green Economy. Edited by Maharaj Vijay Reddy and Keith Wilkes. London: Routledge. pp 115-127
-  Mahmoudian,Hossein, Ghassemi-ardahaee. (2014). Internal migration and urbanization in Iran. UNFPA
-  Mok, Bong-Ho (2004). Self-help Group Participation and Empowerment  in Hong Kong.  J. Soc. & Soc. Welfare 3
-  Pressman, Steven. (2006). Fifty Major Economists. USA: Routledge
-  Satyavathi, C. Tara, Ch. Bharadwaj & P. S. Brahmanand (2010). "Role of Farm Women in Agriculture: Lessons Learned". Gender, Technology and Development. Vol.14 Issue 3. pp
-  Sen, Amartya. (2003). "Development as capability expansion". Readings in Human Development: concepts, measures and policies for a development paradigm. New Delhi; New York: OxfordUniversity Press. pp 3-16