نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه یزد (نویسنده مسئول).

2 دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه یزد

چکیده

چکیده
پژوهش حاضر به بررسی وضعیت حمایت اجتماعی بیماران مبتلا به دیابت شهر یزد و رابطه آن با سرمایه اجتماعی پرداخته است. این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که به شیوه مقطعی بر روی 245 بیمار دیابتی مراجعه‌کننده به مرکز تحقیقات درمانی دیابت یزد انجام شده است. نمونه پژوهش به روش تصادفی از میان بیماران مراجعه‌کننده به این مرکز انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه حمایت اجتماعی ادراک‌شده چندبعدی (MSPSS) زیمت و همکاران (1988) و سرمایه اجتماعی محقق ساخته است. داده‌ها به‌وسیله نرم‌افزار SPSS نسخه 20 و با کمک آزمون‌های آمار توصیفی، جدول توزیع فراوانی و آزمون‌های آماری (آزمون t، ضریب همبستگی پیرسون) تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد میانگین حمایت اجتماعی در بین بیماران مبتلا به دیابت در شهر یزد بالاتر از حد متوسط است و میانگین شاخص سرمایه اجتماعی در حد متوسط است. ضریب همبستگی پیرسون میزان حمایت اجتماعی و ابعاد سرمایه اجتماعی عبارت است از: اعتماد اجتماعی (218/0 = r)، هنجار اجتماعی (184/0 = r)، شبکه اجتماعی (277/0 = r) که به لحاظ آماری معنادار بودند. نتایج نشان می‌دهد که بین میزان حمایت اجتماعی و ابعاد سرمایه اجتماعی رابطه معنی‌دار و مستقیمی وجود دارد و با افزایش سرمایه اجتماعی، حمایت اجتماعی افزایش می‌یابد.

 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Social Capital and Social Support among Patients with Diabetes in Yazd Seyed Alireza Afshani[1] ,Nafiseh Mohammadi[2] Received: 03/01/2017 Accepted: 17/06/2017

نویسندگان [English]

  • ali a 1
  • n m 2

چکیده [English]

The Relationship between Social Capital and Social Support among Patients with Diabetes in Yazd
Seyed Alireza Afshani[1]  ,Nafiseh Mohammadi[2]
Received: 03/01/2017              Accepted: 17/06/2017
 
Abstract
This study seeks to examine social support in patients with diabetes in Yazd and its relationship with social capital. It is a cross-sectional study on 245 diabetic patients who had referred to diabetes clinics in Yazd. The sample was selected through random convenience sampling. Data were collected using the multidimensional perceived social support (MSPSS) by Zimet et al (1988) and the social capital questionnaire was developed by the researcher. Data analyses were done using descriptive statistical tests, frequency distribution tables and tests (test t, Pearson correlation coefficient) using SPSS (Version 20). The results showed that social support in patients with diabetes was more than average and the social capital index was around average in Yazd. The Pearson correlation coefficient of social support and social capital dimensions are: social trust (r=0.218), social norms (r=0.184), social networks (r=0.277) that are statistically significant. The results indicate that there is a significant positive relationship between social support and social capital dimensions and with an increase in social capital, social support increases.
Keywords: Social Capital, Social Support, Social Trust, Diabetes.
 



[1]. Associate Professor, Social Sciences Department, YazdUniversity, Yazd, Iran.
    (Corresponding Author).    afshanialireza@yazduni.ac.ir


[2]. M.A. in Sociology, YazdUniversity, Yazd, Iran.   nmohamadi13688@yahoo.com    

منابع
- آدام، ف؛ هرتسلیک، ک. (1385)، جامعه‌شناسیبیماریوپزشکی، ترجمه: لورانس دنیا کتبی، تهران: نشر نی.
- احمدی مهربانی، محمدرضا. (1383)، «مدیریت بر مبنای اعتماد»، توسعهمدیریت، شماره 46.
-  افشانی، سیدعلیرضا؛ شیری محمدآباد، حمیده. (1394). رابطه اعتماد اجتماعی با سلامت اجتماعی در بین زنان شهر یزد، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شماره 2.
-  افشانی، سیدعلیرضا؛ عسکری ندوشن، عباس؛ حیدری، محمد و نوریان نجف‌آبادی، محمد. (1390)، «رابطه دینداری با سرمایه اجتماعی در شهر نجف‌آباد»، رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 44.
-  امامی پور، حسن؛ امامی پور، زینب؛ اکبر زاده، داود؛ محمد زاده، علی. (1393)، «مقایسه حمایت اجتماعی و مکانیسم‌های دفاعی در افراد دیابتی و غیر دیابتی»، مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، شماره 5.
- امیر کافی، مهدی. (1380)، «اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن» فصلنامهنمایهپژوهشی، سال پنجم، شماره 18.
-  ایمانی، رؤیا. (1385)، بررسی علل و عوامل مؤثر بر دریافت حمایت اجتماعی از شبکه شخصی (روابط فردی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی.
- باستانی، سوسن؛ صالحی هیکویی، مریم. (1386)، «سرمایه اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی»، مجلهدانشکدهادبیاتعلومانسانی، شماره 61، سال 16.
-  بهمنی، شیرکوه. (1387)، بررسی ارتباط سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی با میزان رضایت شغلی کارکنان بهزیستی استان کردستان، رساله کارشناسی ارشد رشته مددکاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
- پاتنام. رابرت،. (2002)، دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمه: محمدتقی دلفروز، تهران: نشر سلام.
-  جعفری زاده، حسین؛ مداح، باقر؛ نوروزی، کیان؛ رهگذر، مهدی. (1385)، بررسی وضعیت مراقبتی بهداشتی سالمندان کم‌توان ساکن در منطقه 13 شهرداری تهران و مشکلات مراقبین آن‌ها، فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، سال چهارم، شماره 2.
-  جلیلیان، محسن؛ مصطفوی، فیروزه؛ شریفی راد، غلامرضا. (1392)، «ارتباط خودکارآمدی عمومی و حمایت اجتماعی درک شده با کیفیت زندگی بیماران قلبی-عروقی: یک مطالعه مقطعی»، مجله تحقیقات نظام سلامت، شماره 5.
-  حسن‌زاده، پرستو؛ علی‌اکبری دهکردی، مهناز؛ خمسه، محمدابراهیم. (1391)، «حمایت اجتماعی و راهبردهای مقابله‌ای در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو»، روانشناسی سلامت، شماره 2.
-  حیدر زاده، مهدی؛ قهرمانیان، اکرم؛ حقیقت، علی؛ یوسفی، الناز. (1388)، «ارتباط بین کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی در بیماران سکته مغزی». نشریه پرستاری ایران، شماره 22.
-  ذاکری‌ هامانه، راضیه. (1390)، بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (مطالعه موردی: شهر یزد)، رساله کارشناسی ارشد رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه یزد، یزد.
- زاهدی اصل، محمد؛ صالح، صلاح‌الدین. (1393)، «حمایت اجتماعی و میزان سلامت اجتماعی همسران جانبازان اعصاب و روان شهر تهران»، فصلنامه پژوهشنامه مددکاری، شماره 1.
-  ساعتچی، محمود؛ کامکاری، کامبیز؛ عسکریان، مهناز. (1389)، آزمون‌های روان‌شناختی، نشر ویرایش.
-  سعیدی، حسین؛ عاشوری جمال. (1395)، «ارتباط سرمایه اجتماعی، حمایت اجتماعی ادراک‌شده و رفتار شهروندی سازمانی با سلامت روان (مورد پژوهی کارکنان نیروی انتظامی جنوب شرق تهران)»، مجله علوم مراقبتی نظامی، سال 3، شماره 2، شماره مسلسل 8.
-  شارع پور، محمود. (1383)، «ابعاد و کارکردهای سرمایه اجتماعی و پیامدهای ناشی از فرسایشآن»، مجموعه مقالات بررسی مسائل اجتماعی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
-  شارع پور، محمود. (1388)، بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی به نیروهای انتظامی (مطالعه موردی استان مازندران)، جامعه‌شناسی کاربردی، مجله علمی پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره 36.
-  شاره، حسین؛ سلطانی، اسماعیل؛ قاسمی، علی. (1391)، «پیش‌بینی کیفیت زندگی بیماران دیابت نوع 2 بر اساس حمایت اجتماعی ادراک‌شده». مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، دوره چهارده، شماره 2.
-  شریفیان، اکبر. (1385)، بررسی عوامل مؤثر بر میزان خشونت خانگی، رساله دکتری رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی.
-  شعاع کاظمی، مهرانگیز؛ حقانی، سعیده؛ سعادتی، معصومه؛ خواجه وند، آرامه. (1392)، رابطه بین حمایت اجتماعی خانواده و سبک‌های مقابله‌ای در سیر بهبودی بیماران سرطان پستان، فصلنامه بیماری‌های پستان ایران، شماره 4.
-  صالحی هیکویی، مریم. (1384)، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی و جنسیت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا.
-  عریضی، فروغ؛ وحیدا، فریدون؛ پارسا مهر، مهربان. (1385)، بررسی تأثیر حمایت اجتماعی بر مشارکت زنان در فعالیت‌های ورزشی (مطالعه موردی: زنان استان مازندران)، فصلنامه المپیک، 33-14.
-  کاظمی نسب، ملیحه. (1389)، بررسی تأثیر میزان سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی بر خشونت علیه زنان در خانواده (مناطق 2 و 15 شهر تهران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران.
-  کلمن، جیمز. (1377)، بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه: منوچهر صبوری، نشر نی، تهران
-  قاسمی پور، مریم؛ نظری، هدایت. (1391)، «ارتباط بین کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس»، نشریه پژوهشی-تحلیلی (مندیش)، شماره 5 و 4، صص 54-45.
-  قائدی، هادی؛ نوبخت، رضا؛ دانشجو، عبدالحمید. (1389)، تأثیر حمایت اجتماعی و عوامل جمعیت شناختی بر مشارکت زنان در فعالیت‌های ورزشی (مطالعه موردی: زنان شهر لامرد)، فصلنامه زن و بهداشت، شماره 2.
-  قدسی، علی‌محمد. (1382)، بررسی جامعه‌شناختی رابطه بین حمایت اجتماعی و افسردگی. پایان‌نامه دکتری رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
- وثوقی، منصور؛ مهدوی، سید محمدصادق؛ رحمانی خلیلی، احسان. (1392)، «بررسی تأثیرات جمعی سرمایه اجتماعی، شادابی اجتماعی و حمایت اجتماعی بر سلامت اجتماعی». بررسیمسائلاجتماعیایران، دوره چهارم، شماره 1.
 
-   Bastani, S. (2001). Middle Class Community in Thran: Social Network, Social Support and Marital Relationships, Ph.D. thesis, University of Toronto, Toronto, Canada.
-   Berkman L. F. T, Glass I and Seeman T. (2000). “From social integration to health”. Social Science and Medicine, 6: 843–857.
-   Bourdieu, P (1986), The Forms of Capital, in J Richardson(ed.); Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education,New York: Green wood.
-   Carmoleal M,Esteves pereira P,Almeida lamarca G, vianna vettore M. (2011). "The relationship between social capital, social support and the adequate use of prenatal care". Saude publica, Rio de Janeiro, 27sup 2: 237-252.
-   Brody G H, Kogan S M, Murry V M, Chen Yi-fu, Brown A C (2008). Psychological functioning. support for self-management, and Glycemic control among rural African American adults with diabetes mellitus type 2. Health Psychology. 27(1): 83-90.
-   Chemaitelly H, Kanaan C, Beydoun H, Chaaya M, Kanaan M. and Sibai, AM. (2013). “The role of gender in the association of social capital, social support, and economic security with self-rated health among older adults in deprived communities in Beirut”. Qual Life Res. 6: 1371-1379.
-   Coleman, J. (1990). Foundation of Social Theory, Cambridge: HarwaedUniversity Press.
-   Fukuyama, F. (1995). Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity, New York: Free Press.
-   Kawachi ch, Berkman, L. (2001). “ Social cohesion, social capital and health”, Social Epidemiology, 25: 174-190.
-   Lin, N. (2000). “Inequality in Social Capital”. Contemporary Sociology, 6: 785- 795.
-   Portes A (1998). Social capital: its origins and applications in modern sociology,Annual Review of Sociology.24: 1-24.
-   Putnam, R. (2000). Bowling Alone: The collapse and revival of American community, New York: simon and Schuster press.
-   Rose, R (2000). “How much does social capital add to individual health? A survey study of Russians”,  journal of social science & Medicine,51: 1421-1735.
-   Sarafino, E P (2002). Health Psychology Biopsychosocial Interactions, John wiley& sons Inc.
-   Smith S. S. (2005). “Don’t Put My Name on it: Social Capital Activation and Job Finding Assistance among the Black Urban Poor”. American Journal of Sociology (AJS), 1: 1-57.
-   Taylor, S. E (1999). Health psychology, New York: Mc Graw-Hill, Inc.4ed.
-   Van Dam H A, Horst F G, Knoops L, Ryckman R M, Crebolder F J M, Borne B H W (2005). Socialsupport in diabetes: A systematic review of controlled intervention studies. Patient Education and Counseling. 59(1): 1-12.
-   Wellman, B. (1999). The Network Community: An Introduction, 1-48 in Networks in the Global Village, B. Wellman "ed. Boulder, Co: Westwood.
-   Zimet G, Dahlem N, Zimet S and Farlety G (1988). The multidimensional scale of perceived social support. J Person Asses. 52(1): 30-41.