نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی سهم روش‌های تحقیق و چگونگی گرایش‌های موضوعی در پژوهش‌های مددکاری اجتماعی است. برای این منظور با روش تحلیل محتوا تمامی‌پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی مددکاری اجتماعی بعد از انقلاب تا سه ماهه اول سال 91 مورد بررسی قرار گرفتند. جامعه پژوهش 232 پایان‌نامه تحصیلات تکمیلی از دو دانشگاه علامه طباطبائی و علوم بهزیستی و توانبخشی بود که با روش سرشماری وارد پژوهش شدند. داده‌ها با استفاده از چک لیستی از حیث موضوع، روش تحقیق، جنسیت محقق و سال ثبت پایان‌نامه جمع آوری شدند و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد سهم بیشتری از پایان‌نامه‌ها متعلق به دانشگاه علامه (63.8%) و نسبت زنان در پایان‌نامه‌ها تقریباً دو برابر مردان است. بیشترین روش تحقیق بکار گرفته شده در پایان‌نامه‌ها پیمایشی (60%) و علی- مقایسه‌ای (29%) بود و سهم روش‌های تحقیق آزمایشی و شبه آزمایشی، کیفی و ترکیبی به ترتیب برابر با 6، 4.7 و 0.4 درصد بود. از 12 قلمروی موضوعی، حوزه‌های زنان (12.9%) ، مددکاری در حوزه شرایط کاری (11.6%) ، نوجوانان (10.3%) و اعتیاد (9.1%) دارای بیشترین سهم و حوزه مسائل نهادی- اختاری (3.9%) کمترین سهم را در قلمروی موضوعی پایان‌نامه‌ها داشتند. با وجود رشد کمی‌ پایان‌نامه‌ها، بیشتر پایان‌نامه‌ها صرفاً در توصیف و تحلیل شرایط و مشکلات به دام افتاده بودند و بررسی‌های مداخله محور کمی ‌که قاعدتاً با روش‌های آزمایشی و شبه آزمایشی و اقدام پژوهی حاصل می‌شوند، انجام شده بود که ‌این امر نشان از تعهد کم رنگ حرفه به مبتنی کردن اقداماتش بر مبنای پژوهش و ارائه مداخلات معتبر دارد. با توجه قرار داشتن اعتیاد و مسائل نوجوانان (فرار دختران) در لیست ده مسأله اجتماعی مهم جامعه و همچنین سهم بیشتر این موضوعات در پایان‌نامه‌های مددکاری اجتماعی، می‌توان حرفه مددکاری اجتماعی را حساس و همگام با تغییرات مسائل اجتماعی دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Content Analysis of Social Work Postgraduate Dissertations

نویسنده [English]

  • a m
منابع
-  استراس، آ. کوربین، ج. (1385)، اصول روش تحقیق کیفی (نظریه مبنایی-رویه‌ها و شیوه‌ها)، ترجمه: محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی مطالعات فرهنگی.
-  اکرمی. ر. (1371)، ارزیابی پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد کتابداری از نظر کاربرد روش‌های تحقیق در آنها از سال 1355-1370 در سه دانشگاه تهران، شیراز و علوم پزشکی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی ایران.
-  الیج.ن، اوگبوزی، آ.ج. (1387)، گونه شناسی طرح‌های پژوهش به روش‌های ترکیبی (کمی‌و کیفی)، ترجمه: زینب مظفری، فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت فردا، 19 (6).
-   ببی، ا. (1381)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه: ر. فاضل. تهران: سمت.
-  تخشید، م. ر، جاوید. م. م. (1389)، روش‌های تحقیق ترکیبی در علوم سیاسی، فصلنامه سیاست، 40 (2).
-  حریری، ن. (1385)، اصول و روش‌های پژوهش کیفی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی
-  رفیعی.ح، سجادی. ح، نارنجی‌ها. ه، نوری. ر، فرهادی. م. ح، نوروزی جوینانی. س، شیرین بیان. پ. (1387)، روش‌های تحقیق بین رشته‌ای در اعتیاد و سایر مشکلات و انحرافات اجتماعی. تهران: دانژه.
-  رفیعی،ح. مدنی، س. وامقی، م. (1387)، مشکلات اجتماعی در اولویت ایران، مجله جامعه شناسی ایران، 9.
-  ساعی ارسی. ا. (1386)، زمینه‌های فلسفی و نظری روش‌های پژوهش کیفی در علوم اجتماعی، فصلنامه تخصصی جامعه شناسی. شماره 2.
-  عابدینی، ی. (1383)، مروری بر مبانی فلسفی، ویژگی‌ها و روش‌های پژوهش کیفی، مجله روانشناسی و علوم تربیتی، 35 (2).
-  کرلینجر. ف. ا. (1377)، مبانی پژوهش در علوم رفتاری، ترجمه: پاشا شریفی و نجفی زند، تهران: انتشارات آوای نور.
-  گال. م، بورگ. و. گال. ج. (1387)، روش‌های تحقیق کمی‌و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی، ترجمه: نصر و همکاران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی و سمت.
-  گرینل، جی آر، یوان ای، آن رو. (1390)، پژوهش و ارزیابی در مددکاری اجتماعی، ترجمه: اله یاری و بخشی نیا، تهران: نشر دانژه.
-  محمدپور، ا. صادقی، ر، رضایی، م. (1389)، روش‌های تحقیق ترکیبی به عنوان سومین جنبش روش شناختی: مبانی نظری و اصول عملی، فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، 38 (21).
-  معتمدی. ه. (1386)، اولیوت‌بندی آسیب‌ها و مسائل اجتماعی در ایران، فصلنامه علمی‌ و پژوهشی رفاه اجتماعی، 6 (24).
-  منادی. م. (1385)، روش‌های کیفی در علوم اجتماعی و علوم رفتاری، حوزه و دانشگاه، 12 (47).
-  مهرام. ب. توانایی شاهرودی. ع. (1388)، تحلیل محتوای مجله‌های علمی- پژوهشی روانشناختی ایران: موضوع و روش‌های پژوهش. روانشناسی تحولی. 6 (22).
-  هومن. ح. ع. (1373)، پایه‌های پژوهش در علوم رفتاری (شناخت روش علمی)، تهران: پارسا.
 
-    Bowling. A., Ebrahim.S. (2005). Handbook of health research methods.Open University Press. McGraw.
-    Engel, R.J. & Schutt, R. K. (2008). The practice of research in social work. Chapter7:single-subject design. Sage publication.
-    Faul, A. C., McMurtry, S. L. &Hudson,W.W. (2001). Can empirical clinical practice techniques improve social work outcome. Research on social work practice. 11 (3). 277-299.
-    Fraser., M. W. (2004). Intervention research in social work: recent advances and continuing challenges. Research on social work practice. 14 (3). 210-222.
-    Hawley. D. R., Bailey.C.E. Pennick.K.A. (2000). A content analysis of research in family therapy journals. Journal of marital and family therapy.26 (1). 9-16.
-    Holosko. M. J. (2010). What types of designs are we using in social work research and evaluation. Research on social work practice. 20 (6).665-673.
-    Hopps. J. G & Collins. P. M. (1995). Social work profession overview. Encyclopedia of social work. 2266-2282.
-    Horton , E. G. & Hawkins, M. (2010). A content analysis of intervention in social work doctoral dissertations. Journal of evidence-based social work. 7 (5). 377-386.
-    Martin, E. W. (1996). An update on census data: good news for social work? Journal of Australian social work. 49 (2). 29-36.
-    McNeece, C. A, Thyer. B. A. (2004).evidence-based practice and social work. Journal of evidence-based socalwork.1 (1). 7-23.
-    Mcphail. A. (2004). Setting the record straight: social work is not a female-dominated profession. Journal of social work. 49.
-    Mullen, E. J. (2004). Evidence-based Practice in a Social Work Context – The United States Case (FinSoc Working Papers 2/04). Helsinki, Finland: STAKES
-    Mullen, E. J., Shluk. J. (2010). Outcomes of social work intervention in the context of evidence-based practice. Journal of social work. 11 (1). 49-63.
-    Newman, T. Roberts, H. (1997). Assessing social work effectiveness in child care practice: the contribution of randomized controlled trials. Child:care, health and development. 23 (4). 287-296.
-    Nygren. L, Soydan. H. (1997). Social work research and its dependence on practice. Scand J soc welfare. 6. 217-244.
-    Reid. W. J. (1994). The empirical practice movement. Social service review. Doi: 0037-7961/94/6802-0001$01.00
-    Reid,. W., (2001). The role of science in social work: the perennial debate. Journal of social work. 1 (3). 273-291.
-    Rosen. A., Proctor, E. K., & Staudt. M. M. (1999). Social work research and the quest for effective practice. Social work research. 23. 4-14.
-    Rosen,A., Proctor, E. K., Staudt. M. M. (2003). Targets of change and interventions in social work: an empirically based prototype for developing practice guidelines. Research on social work practice. 13 (2). 208-233.
-    Rubin, A. (2010). Teaching EBP in social work: retrospective and prospective. Journal of social works. 11 (1). 64-79.
-    Rubin, A., & Parrish, D. (2007). Problematic phrases in theconclusions ofpublished outcome studies: Implications forevidence-based practice. Research on Social Work Practice, 17,334-347
-    Schilling, R. (2010). Commentary: the challenge of nonexperimental interventions studies in social work. Research on social work practice. 20 (5). 550-552.
-    Stratton. K. (2007). textual stories of art and science of social work: an analysis of texts used in introductory year to Australian social work courses.advances in social work and welfare education. 9 (1).82-97.
-    Zlotnik, J. L. (2007). Evidence based practice and social work education: a view from Washington. Research on social work practice. 17 (5). 625-629.