نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید مهدی اعتمادی فرد ¹
• سید حسن حسینی ²
• الهام ساوالانپور ³

¹ رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

² دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران

³ جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، پردیس البرز دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی کژکارکردهای سیاستهای حمایتی در زنان سرپرست خانوار تحت پوشش دو نهاد حمایتی کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی انجام شده است. در این پژوهش با به کارگیری مفهوم طرد اجتماعی، به بررسی جامعه‌شناختی مسئلۀ تحقیق پرداخته شده است. روش تحقیق نظریه زمینه‌ای بوده و 36 مصاحبۀ عمیق و نیمه ساختار یافته با دو گروه از پاسخگویان، مشتمل بر مددجویان و متخصصین انجام شده است. پس از سنخ شناسی سه گانۀ طرد اجتماعی و گونه های وابستگی متناظر با آن پدیدۀ مرکزی مبتنی بر یافته های پژوهش تحت عنوان "وابستگی منفعلانه" برساخت شده است. مهمترین علل اصلی این پدیده در چهار مقولۀ "طرد مزمن" ، "جامعه پذیری وابسته پرورِ زنان" ، "درجاماندگی سیستم حمایتی" و "کلیشه سازی زن سرپرست خانوار" شناخته شده اند. شرایط زمینه‌ای تحت عنوان "سیاسی شدن حمایتها" و "شرایط فزایندۀ فراوانیِ زنان سرپرست خانوار " مقوله‌بندی شده‌اند. شرایط مداخله‌گر نیز تحت مقوله‌های" سوء مدیریت" و "نقص قوانین" بر ساخت شده‌اند.راهبردهای اصلی در سه مقوله "بازاندیشی سوداگرانه" ، "ناتوان نمایی" و "طرد خود‌خواسته" مقوله بندی شده اند و پیامدهای این پدیده نیز در دو مقوله "مطالبه‌گری مستمر" و " اشتغال‌گریزی" صورت‌بندی شده‌اند. در این پژوهش مددجویانی که طرد مزمن و بین‌نسلی را تجربه کرده‌اند، ظرفیت بالایی برای وابستگی منفعلانه به حمایتها- به عنوان اصلی ترین کژکارکرد سیاستهای حمایتی- دارند و شایسته است در اتخاذ سیاستهای حمایتی برای مطرودین مزمن متناسب با وضعیت طرد‌شدگی آنان، نسبت به پیشگیری و کنترل وابسته‌شدن به حمایتها و رسوب در سیستم حمایتی برای این افراد تمهیداتی اندیشیده شود.

کلیدواژه‌ها

• زنان سرپرست خانوار
• طرد اجتماعی
• وابستگی
• سیاستهای حمایتی
• تئوری زمینه ای

عنوان مقاله [English]

Sociological study of the dysfunctions of supportive policies with emphasis on social exclusion

نویسندگان [English]

• Seyed mahdi etemadi fard ¹
• seyed hasan Hosseini ²
• Elham Savalanpour ³

¹ head of social faculty department, Tehran University

² associate professor of sociology, Tehran university

³ Phd student of Economic Sociology and Development.Alborz Compus of Tehran University.

چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the dysfunctions of supportive policies in women heads of households under the auspices of two support institutions of the Imam Khomeini Relief Committee and the Welfare Organization. In this research, using the concept of social exclusion, the sociological study of the research problem has been studied. The research method is grounded theory and 36 in-depth and semi-structured interviews were conducted with two groups of respondents, including clients and experts. After the triple typology of social exclusion and the corresponding types of dependence, a central phenomenon based on research findings called "passive dependence" has been constructed. The main causes of this phenomenon are known in four categories: "chronic rejection", "dependent socialization of women", "support system" and "stereotyping of female-headed households". The contextual conditions are categorized as "politicization of protections" and "increasing conditions of female-headed households". The terms of the interventionist are also constructed under the categories of "mismanagement" and "failure of law". The consequences of this phenomenon are also formulated in two categories: "continuous demand" and "employment avoidance". In this study, clients who have experienced chronic and intermediate rejection have a high capacity for passive dependence on support - as the main dysfunction of protectionist policies - and it is appropriate to adopt supportive policies for chronic outcasts commensurate with the status of rejection. They should take measures to prevent and control dependence on supports and deposition in the support system for these people.

کلیدواژه‌ها [English]

• Women heads of households
• social exclusion
• Dependency
• Supportive policies
• Grounded theory