نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

2 دانشیار روانشناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران. (نویسنده مسئول).

3 دانشیار روانشناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تجربه عوامل پایداری در ترک در تجربه معتادان بهبودیافته از عدم بازگشت به مصرف مواد بود. چارچوب نظری این پژوهش مدل مراحل تغییر و چارچوب انگیزشی این نظریه بود. این پژوهش با روش کیفی پدیدارشناسی توصیفی و با روش نمونه‌گیری هدفمند انجام‌ شده است. جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبه عمیق با مشارکت‌کنندگان تا رسیدن داده‌ها به اشباع ادامه یافت. تحلیل داده‌ها به ۳ مضمون اصلی و ۱۴ زیرمضمون فرعی منجر گردید که شامل: مضمون اول عوامل شروع‌کننده با درون‌مایه‌های فرعی تجربه خستگی جسمی و روحی، ادراک رسیدن به آخر خط، ادراک تهدید مصرف مواد و روشن شدن اراده منفی بود. مضمون دوم عوامل یاری‌دهنده با درون‌مایه‌های فرعی حمایت اجتماعی و ثبات اقتصادی، حمایت و پذیرش خانواده، بهره‌گیری از منابع کمکی و برقراری روابط رضایت‌بخش بود و مضمون سوم نیز عوامل اساسی با درون‌مایه‌های فرعی شرکت و مداومت در برنامه گروه همنوعان، کنترل وسوسه و ترس از بازگشت، گرایش به سمت معنویت، معنا جویی، رشد خودشناسی و درون‌نگری و تمایز گذاری میان ترک اصل و ترک غیر اصیل بود. یافته‌های این پژوهش ادبیات گذشته درزمینۀ ترک مؤثر اعتیاد و پیشگیری از بازگشت آن را گسترش می‌دهد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Stability Factors in Quitting: Results from the Lived Experiences of Recovered Addicts with no Return to Substance Use

نویسندگان [English]

  • bahar falah 1
  • Shohreh Ghorbanshiroudi 2
  • mohammadreza zarbakhsh 3

2 Faculty member of Tonekabon Azad University Psychology Department

چکیده [English]

This study aimed at investigating the lived experiences of stability factors in the addiction quitting. This study used a descriptive phenomenological research approach to collect and analyze data. 12 participants who had already experienced for more than 6 years addiction quitting were selected using purposive sampling method. The participants attended in-depth interviews until data saturation occurred. Data analysis revealed 3 themes and 14 subthemes for the phenomenon, including starting and launching factors of persistence in addiction quitting with sub-themes: physical and mental tiredness, perception of the end of the line, perception of the threat of substance abuse and turn on negative will. The theme of helper and mediators factors of persistence in addiction quitting with sub-themes: social protection and economic stability, family support and acceptance, utilization of other auxiliary resources, and satisfying relationships. The theme of basic and persistent factors of persistence in addiction quitting with sub-themes were: participation and continuity in the group of allies of NA, control of craving and fear of return, a tendency towards spirituality, meaning, the growth of self-knowledge and introspection, and the distinction between the genuine abandonment and the non-genuine addiction quitting. The findings of this research expounded the past literature on the effective treatment of addiction and relapse preventing.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stability Factors of Quitting
  • Addiction
  • Relapse
  • Phenomenology
 
افسر، علی؛ بشیریان، سعید؛ پورالعجل، جلال؛ هزاوه‌ای، سیدمهدی؛ وطن‌نواز، الهه و زینت مطلق، فاضل. (۱۳۹۲). پیش‌بینی عوامل مؤثر بر بازگشت مصرف مواد مخدر در بین بیماران تحت درمان نگهدارنده با متادون در مراکز درمان اعتیاد شهر همدان با بهره‌گیری از مدل اعتقاد بهداشتی، مجلهتحقیقاتنظامسلامت ویژه‌نامهآموزشبهداشت، ۲۰۳۴-۲۰۴۵.
امین الرعایا، مهین و عطاری، عباس. (۱۳۹۱). بررسی نقش خانواده در درمان و پیشگیری از بازگشت اعتیاد به مواد مخدر در نوجوانان. پنجمین همایش سراسری بهداشت روانی و اختلالات رفتاری‌کودکان‌ ونوجوانان: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان زنجان.
-   امینی، کوروش؛ امینی، داریوش؛ افشار مقدم، فاطمه و آذر، ماهیار. (۱۳۸۱). بررسی عوامل اجتماعی و محیطی مرتبط با بازگشت مجدد معتادان به مصرف مواد افیونی در مراجعین به مراکز دولتی ترک اعتیاد شهر همدان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زنجان، شماره ۴۵: ۴۱-۴۷.
-  بحرینی بروجنی؛ مجید، قائد امینی؛ هارونی، غلامرضا؛ سعیدزاده، حمیدرضا و سپهری بروجنی، کبری. (۱۳۹۳). بررسی اثربخشی چهار روش آموزش پیشگیری از سوءمصرف مواد بر تغییر نگرش نسبت به اعتیاد و مواد مخدر در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه، مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، دوره 2، شماره ۱۶: ۴۳-۵۱.
-  بهروان، حسین؛ میرانوری، سیدعلیرضا . (۱۳۸۹). تحلیل جامعه‌شناختی بازگشت مجدد معتادان به اعتیاد در مرکز اجتماع درمان‌مدار (TC) شهر مشهد در سال ۱۳۸۸. بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره ۱، شماره 1: ۴۵-۷۸.
-  پیله‌وری، اعظم. (۱۳۹۵). بررسی تطبیقی نقش خانواده در ماندگاری ترک اعتیاد: مطالعه‌ای کیفی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشرنشده، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
-  حسینی، فاطمه؛ یاسینی اردکانی، سیدمجتبی؛ احمدیه، محمدحسین؛ وفائی نسب، محمدرضا؛ خلاصه‌زاده، گلرسته و دستجردی، قاسم. (۱۳۸۹). بررسی میزان ماندگاری بر درمان در درمان نگهدارنده با متادون، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد (ویژه‌نامه همایش رفتارهای پرخطر)، دوره 3، شماره ۱۸: ۱۵۲-۱۵۸.
-  جناآبادی، حسین؛ ناستی‌زایی، ناصر و مرزیه، افسانه. (۱۳۹۶). نقش حمایت اجتماعی ادراک‌شده و احساس تنهایی اجتماعی- عاطفی در بازگشت اعتیاد (مطالعه موردی: معتادان خودمعرف به مراکز ترک اعتیاد زاهدان). فصلنامه علمی-پژوهشی اعتیاد پژوهی. دوره 11، شماره 44: ۹۱-۱۰۶.
-  حبیبی کلیبر، رامین؛ فرید، ابوالفضل و غریبی، حسن. (۱۳۹۳). واکاوی پدیدارشناسانه علل گرایش به اعتیاد و عامل‌های زمینه‌ساز ترک آن. فصلنامه سلامت اجتماعی و اعتیاد. دوره 1، شماره 2: ۴۱-۵۴.
-  حق‌گویی اصفهانی، مرضیه؛ نیلی احمدآبادی، علیرضا؛ آرمان مهر، وجیهه و مرادی کله‌لو، نوراله. (۱۳۹۴). تجربیات زنده مشارکت‌کنندگان از عوامل مؤثر در پایداری ترک اعتیاد اعضای انجمن معتادان گمنام. مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت. دوره 2، شماره ۴: ۱۲۵-۱۳۶.
-  شاطریان، محسن؛ منتی، رستم؛ کسانی، عزیز و منتی والیه. (۱۳۹۳). عوامل مرتبط با بازگشت اعتیاد در بیماران مراجعه‌کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر ایلام. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. دوره 6، شماره ۲۲: ۱۶۵-۱۷۳.
-  شرق، علی؛ شکیبی، علی؛ نیساری، رقیه و آلیلو، لیلا. (۱۳۹۰). بررسی عوامل مؤثر بر بازگشت اعتیاد از دیدگاه معتادین مراجعه‌کننده به مراکز ترک اعتیاد استان آذربایجان غربی در سال ۸۸، مجله پزشکی ارومیه، دوره 2، شماره ۲۲: ۱۳۶-۱۲۹.
-  شمسعلی‌نیا، عباس؛ نوروزی، کیان؛ فلاحی خشکناب، مسبازگشت و فرهودیان، علی. (۱۳۹۱). عوامل مؤثر بر تصمیم به ترک مصرف مواد: یک مطالعه کیفی، مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، دوره ۲، شماره ۲: ۱۲۴-۱۱۱.
- شیخ‌الاسلامی، علی و محمدی، نسیم. (۱۳۹۵). نقش شغل در درمان بهبودیافتگان از اعتیاد. فصلنامه سلامت اجتماعی و اعتیاد، دوره 3، شماره 12: ۱۳-۳۸.
-  صفری حاجت آقایی، سعیده؛ کمالی، ایوب؛ دهقانی فیروزآبادی، سمیره و اصفهانی، مهدی. (۱۳۹۳). فرا تحلیل مقایسه عوامل فردی و محیطی مؤثر بر بازگشت مجدد به اعتیاد بعد از ترک مواد مخدر (ایران: ۱۳۹۱ - ۱۳۸۳). فصلنامه علمی-پژوهشی اعتیاد پژوهی. دوره ۸، شماره ۳۰: ۳۵-۵۲.
-  طلابری، زهره؛ خواجوی، مرتضی و رفیعی، حسن. (۱۳۹۱). دلایل قطع درمان نگهدارنده با متادون در مراجعان به مرکز ملی اعتیاد: یک پژوهش کیفی، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، دوره ۴، شماره 18: ۳۰۹-۲۹۹.
-  عبدلی سلطان احمدی، جواد؛ امانی ساری بگلو، جواد. (۱۳۹۵). عوامل مؤثر بر سوءمصرف مواد مخدر جوانان در ایران: تحلیل نقشه‌های شناختی فازی مبتنی بر نظرات متخصصان. فصلنامه علمی-پژوهشی اعتیاد پژوهی. دوره ۱۰، شماره ۳۹: ۱۹۵-۲۱۲.
-  علیوردی نبأ، اکبر. (۱۳۸۸). اثربخشی برنامه‌های معتادان گمنام در نگرش به مواد مخدر. مجله مطالعات اجتماعی، دوره ۳، شماره 3: ۱۷۰-۱۲۳.
-  عیدی، مجید؛ نامداری، مهرداد؛ دهقانی‌زاده، زهرا و صیادی، صوفیا. (۱۳۹۶). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر ماندگاری در درمان اعتیاد. مشارکت و توسعه اجتماعی، دوره ۲، شماره ۴: ۱۳۹-۱۵۴.
-  فتحی، آیت‌اله و موسوی‌فر، بابک. (۱۳۹۵). بررسی تجربیات معتادان در خصوص حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی به‌عنوان عوامل تسهیل‌کننده ترک اعتیاد: یک مطالعه کیفی. فصلنامه علمی-پژوهشی اعتیاد پژوهی. دوره ۱۰، شماره 38: ۱۱۹-۱۳۶.
-  کوهستانی، زینب؛ شجاع، محمد؛ نبوی، سیدحمید و شجاع، محسن. (۱۳۹۲).بررسی عوامل مؤثر بر لغزش در بیماران تحت درمان در مراکز ترک اعتیاد شهر اسفراین، مجلهدانشگاهعلومپزشکیخراسانشمالی، شماره ۵: ۱۱۵۱-۱۱۴۵.
-  کیانی‌پور، عمر؛ پوزاد، اکرم. (۱۳۹۱). بررسی نقش عوامل مؤثر در ترک اعتیاد. فصلنامه علمی-پژوهشی اعتیاد پژوهی. دوره ۶، شماره ۲۲: ۳۹-۵۴.
-   میرساردو، طاهره و صداقت، مستوره. (۱۳۸۹). بررسی اثربخشی روش‌های گوناگون معالجه اعتیاد از دید معتادان، جامعه‌شناسی معاصر، دوره ۲، شماره ۴: ۱۶۶-۱۹۴.
-   ناستی زایی، ناصر؛ هزاره مقدم، مهدیه و ملازهی، اسماء. (۱۳۸۹). عوامل مؤثر بر بازگشت اعتیاد در معتادان خودمعرف به مراکز ترک اعتیاد شهر زاهدان. فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره 3، شماره ۸: ۱۷۴-۱۶۹.
-  نقدی، اسداله؛ زندی، فاطمه و رضایی دره ده، مریم. (۱۳۹۴). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر ترک اعتیاد موفق در گروه مطالعه موردی: مردان عضو NA در شهر نورآباد. توسعه اجتماعی، دوره 3، شماره ۹: ۷-۲۸.
-  یوسفی افراشته، مجید؛ امیری، محسن؛ مروتی، ذکراله؛ بابامیری، محمد و چراغی، اباذر. (۱۳۹۴). عوامل حمایت‌کننده پایداری ترک مصرف مواد مخدر: مطالعه کیفی. مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت. شماره ۳: ۲۸۰-۲۸۹.
-   Ahmadpanah, M. Alavijeh, M. M., Allahverdipour, H., Jalilian, F., Haghighi, M., Afsar, A., & Gharibnavaz, H. (2013). Effectiveness of coping skills education program to reduce craving beliefs among addicts referred to addiction centers in Hamadan: a randomized controlled trial. Iranian journal of public health, 42(10), 1139.
-   Alvarez, J., Jason, L. A., Davis, M. I., Olson, B. D., & Ferrari, J. R. (2009). Latinos and Latinas in communal settings: A grounded theory of recovery. International journal of environmental research and public health, 6(4), 1317-1334.
-   Ball, S. A., Carroll, K. M., Canning-Ball, M., & Rounsaville, B. J. (2006). Reasons for dropout from drug abuse treatment: Symptoms, personality, and motivation. Addictive behaviors, 31(2), 320-330.
-   Coviello, D. M., Zanis, D. A., Wesnoski, S. A., Lynch, K. G., & Drapkin, M. (2011). Characteristics and 9-month outcomes of discharged methadone maintenance clients. Journal of substance abuse treatment, 40(2), 165-174.
-   Creswell, J. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing answer five approach: Thousand Oaks, CA: Sage.
-   DiClemente, C. C., & Velasquez, M. M. (2014). Motivational interviewing and the stages of change. Motivational interviewing: Preparing people for change, 2, 201-216.
-   Frankl, V. E. (2018). Man's search for meaning: Simon and Schuster.
-   Frings, A., Wood, A., Lionetti, A., & Kerry, V., Albery, A. (2019). T Tales of hope: Social identity and learning lessons from others in Alcoholics Anonymous: A test of the Social Identity Model of Cessation Maintenance. J Addictive Behaviors, 93, 204-211.
-   Georgoulis, L. (2017). Precipitant variables associated with relapse among female substance abusers with long-term sobriety: PepperdineUniversity.
-   Groh, D., Jason, L. A., & Keys, C. (2008). Social network variables in alcoholics anonymous: A literature review. Clinical psychology review, 28(3), 430-450.
-   Herd, N., Borland, R., & Hyland, A. (2009). Predictors of smoking relapse by duration of abstinence: findings from the International Tobacco Control (ITC) Four Country Survey. Addiction, 104(12), 2088-2099.
-    Leach, D., & Kranzler, H. (2013). An interpersonal model of addiction relapse, J Addictive disorders & their treatment, 12(4). 183-192.
-   Lejuez, C., Zvolensky, M. J., Daughters, S. B., Bornovalova, M. A., Paulson, A., Tull, M. T., ... Otto, M. W. (2008). Anxiety sensitivity: A unique predictor of dropout among inner-city heroin and crack/cocaine users in residential substance use treatment. Behaviour research and therapy, 46(7), 811-818.
-   Kang, S. K., Kim, H. J., & Shin, S. (2018). A Qualitative Case Study on Recovery and Personal Growth in Korean Drug Addicts. Journal of Social Service Research, 44(3), 279-290.‌
-   Levy, M. S. (2008). Listening to our clients: The prevention of relapse. Journal of Psychoactive Drugs, 40(2), 167-172.‌
-   Magura, S; Nwakeze, P. C & Demsky, S. (1998). Research Report Pre-and in-teratment predictors of retention in methadone treatment using survival analysis. Addiction, 93 (1), 51-60.
-   Marlatt, G. A., Bowen, S., Chawla, N., & Witkiewitz, K. (2008). Mindfulness-based relapse prevention for substance abusers: Therapist training and therapeutic relationships. Mindfulness and the therapeutic relationship, 107-121.
-   McDonnell, A., & Van Hout, M. (2010). Maze and minefield—a grounded theory of opiate self-detoxification in rural Ireland. Drugs and Alcohol Today, 10(2), 24-31.
-   Melemis, S. M. (2015). Focus: Addiction: Relapse Prevention and the Five Rules of RecoveryThe Yale journal of biology and medicine, 88(3), 325.‌
-   Miller, W. R., & Rollnick, S. (2012). Motivational interviewing: Helping people change: Guilford press.
-   Rawson, R. A., Obert, J. L., McCann, M. J., & Marinelli-Casey, P. (1993). Relapse prevention models for substance abuse treatment. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 30(2), 284.‌
-   Roll, J. M., Rawson, R. A., Ling, W., & Shoptaw, S. (2009). Methamphetamine addiction: from basic science to treatment: Guilford Press.
-   Sanders, M. (Ed.). (2016). Substance Use Disorders in African American Communities: Prevention, Treatment and Recovery. Routledge.‌
-   Schlein, I. (2004). Coping with the temptation to use heroin: An analysis of the reliability and validity of the Opiate Abuse Coping Response Inventory (OACRI). [Ph.D Dissertation]. FairleighDickinsonnUniversity.
-   Seligman, M. E., Steen, T. A., Park, N., & Peterson, C. (2006). Positive psychology progress: empirical validation of interventions. American Psychologist, 60(5), 410.
-   Sinha, R., & Jastreboff, A. (2013). Stress as a common risk factor for obesity and addiction. J Biological psychiatry, 73(9), 827.835.
-   Van Manen, M. (2016). Researching lived experience: Human science for an action research pedagogy. StateUniversity of New York Press, Albany, NY.
-   Witkiewitz, K., & Marlatt, G. A. (2004). Relapse prevention for alcohol and drug problems: that was Zen, this is Tao. American Psychologist, 59(4), 224.
-   Witkiewitz, K., Marlatt, G. A., & Walker, D. (2005). Mindfulness-based relapse prevention for alcohol and substance use disorders. Journal of cognitive psychotherapy, 19(3), 211-228.
-   Zare, H., Alipoor, A., Aghamohammadhasani, P., Nazer, M., Mokhtaree, M., & Sayadi, A. (2012). Assessment Role of Participation in Narcotic Anonymous in Opiate Dependents during Abstinence. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences, 14(9), 42-46.