نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی (نویسنده مسؤل).

2 دانشیار مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

 قرار گرفتن در معرض خشونت خانگی، آسیب‌های متعدد جسمی و روانی برای زنان به همراه دارد. برنامه‌ریزی اجتماعی برای مقابله با این مسئله اجتماعی نیازمند شناسایی دقیق آن و زمینه‌های فرهنگی شکل‌دهنده آن است. بر این اساس هدف از انجام این پژوهش پاسخ به این سؤال است که ویژگی‌های خشونت علیه زنان در خانواده و نیز عوامل فرهنگی زمینه‌ساز آن کدام است. نمونه مورد بررسی شامل 31 نفر از زنان خشونت دیده 15 تا 65 ساله شهر تهران است که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با ایشان جمع‌آوری گردید. روش انجام پژوهش روش تحلیل مضمونی بوده است. زنان خشونت دیده برای پدیده خشونت خانگی علیه زنان چهار ویژگی چرخه‌ای بودن، افزایش تدریجی تا مرحله جدایی و یا طلاق عاطفی، اجتناب ناپذیر بودن و همراه بودن خشونت جسمی با انواع دیگر خشونت را برشمردند. مضمون‌های فرهنگی اصلی شناسایی‌شده شامل مضمون اصلی مردسالاری (مضمون‌های فرعی جامعه‌پذیری جنسیتی، سلب قدرت تصمیم‌گیری از زنان و درونی سازی ستم) و مضمون اصلی نگرش‌های فرهنگی نادرست (طلاق تابوی اجتماعی، خشونت موضوعی مربوط به حوزه خصوصی خانواده و تحمل خشونت در هر شرایطی) بودند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Properties of Domestic Violence Against Women and Related Cultural Contexts

نویسندگان [English]

  • sh a 1
  • Seyed Ahmad Hosseyni 2

2 retired professor

چکیده [English]

Domestic violence can cause negative consequences for women’s mental and physical health. To plan a proper program to prevent and control this social issue, we need to know the nature of domestic violence and cultural themes that led to it. In this research information has been gathered through interviewing with battered women. Findings then got analyzed by thematic analysis method. As a result, main themes and sub themes got emerged. 31 women who had experience of domestic violence participated in this research and they have been chosen by purposeful sampling method. Women who suffered from domestic violence mentioned four characteristics for it. According to what they explained, domestic violence followed a cycle of specific phases and its severity increased gradually as marriage goes forward. Also, it is usually unavoidable for them and different types of violence are combined. Research findings also showed that there are two main cultural themes for violence against women; Patriarchy and inappropriate social attitudes. As a main theme patriarchy contains three sub themes of sexual socialization, depriving women from making decisions for their lives and internalizing oppression. Inappropriate attitude theme includes three sub themes. They are considering divorce as a social taboo, domestic violence as a private issue and tolerating domestic violence in any cost.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Violence
  • Domestic Violence
  • Patriarchy
-  آبوت، پاملا. (1390)، جامعه شناسی زنان، مترجم: منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
-  ارجمند سیاهپوش، اسحق و عجم دشتی، فریال. (1380)، بررسی عوامل اجتماعی-اقتصادی مؤثر بر خشونت علیه زنان در شهر اهواز، مجله تخصصی جامعه شناسی، سال اول، پیش شماره سوم: 118-91.
-  بخارایی، احمد. (1392)، بررسی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده و حمایت اجتماعی با خشونت علیه زنان در شهرستان مرند، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران.
-  بگرضایی، پرویز؛ زنجانی، حبیب الله و سیف اللهی، سیف الله. (1396)، فراتحلیل مطالعات خشونت شوهران علیه زنان در ایران، فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده، سال یازدهم، شماره 38: 97-71.
-  ابوالحسن تنهایی، حسین؛ قاسمی، زهرا و اسداللهی، شیرین. (1391)، تابوی جنسی و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان، سال سوم، شماره هشتم:22-9.
-  خانی، سعید؛ ادهمی، جمال؛ حاتمی، علی و بنی عامریان، جواد. (1389)، بررسی خشونت خانوادگی در میان خانواده‌های شهر دهگلان، مجله تخصصی جامعه شناسی، سال اول، پیش شماره سوم: 90-67.
- دیلمی، احمد و خدادادپور، منیره. (1387)، سوء استفاده از حق ریاست شوهر در منع اشتغال همسر، فصلنامه مطالعات زنان، سال ششم، شماره 2: 126-111.
-  دهقان فرد، راضیه و اعظم آزاده، منصوره. (1385)، رابطه بین جامعه پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و رابطه خانوادگی باخشونت علیه زنان در تهران، فصلنامه زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، سال سیزدهم، شماره 14: 179-159.
-  رزاقی، نغمه؛ پرویزی، سرور؛ رمضانی، منیر و طباطبائی‌نژاد، سید محمد. (1392)، پیامدهای خشونت علیه زنان در خانواده: یک مطالعه کیفی، مجله زنان نازایی و مامایی ایران، دوره شانزدهم، شماره 44: 20-11.
-  سیف ربیعی، محمدعلی؛ نادیا حتمی، زینت و رمضانی تهرانی، فهیمه. (1381)، همسرآزاری و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، شماره 4: 51-25.
-  شولمن، لارنس. (1380)، مهارت‌های کار با خانواده، افراد و گروه‌ها، ترجمه: منیرالسادات میربها و اکبر بخشی نیا، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
-  قاضی طباطبائی و دیگران (1382)، طرح ملی بررسی پدیدة خشونت خانگی علیه زنان، دفتر امور اجتماعی وزارت کشور و مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری.
-  کار، مهر انگیز. (1379)، پژوهشی درباره خشونت علیه زنان، چاپ اول، تهران، انتشارات روشنگر.
-  گنجعلی، احسان و همکاران. (1386)، بررسی عوامل اجتماعی جامعه‌پذیری جنسیتی بر میزان خشونت علیه زنان و ارائه راهکارها، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره سیزدهم.
-  مارابی، محـسن. (1380)، بررسی عوامل خانوادگی مؤثر بر خشونت علیه زنان در استان کردستان شهرستان کامیاران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانـشگاه علامه طباطبائی دانشکده علوم اجتماعی.
-  وامقی، مروئه؛ خدایی اردکانی، محمدرضا و سجادی، حمیرا. (1392)، خشونت خانگی در ایران: مرور مطالعات 1387-1380، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 50: 70-37.
-  هومین فر، الهام. (1382)، تحول جامعه‌پذیری جنسیتی، فصلنامه پژوهش زنان، دوره 1، سال 3، شماره 7:113-89.
-  همتی، رضا. (1383)، عوامل مؤثر بر خشونت مردان علیه زنان: مطالعه موردی خانواده‌های تهرانی، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال سوم شماره 12: 381-336.
-  یزدخواستی، بهجت و شیری، حامد. (1387)، ارزش‌های پدرسالاری و خشونت علیه زنان»، فصلنامه مطالعات زنان، سال 6، شماره 3:70-55.
 
-   Campbell, J. C. (2002). Health consequences of intimate partner violence. The lancet, 359 (9314), 1331-1336.
-   Dobash, R. P., & Dobash, R. E. (2004). Women's violence to men in intimate relationships working on a puzzle. British journal of criminology, 44(3), 324-349.
-   Fidan, A., & Bui, H. N. (2015). Intimate partner violence against women in Zimbabwe. Violence against women, 1077801215617551.
-   Hansen, L. B., & Shireman, J. F. (1986). The process of emotional divorce: Examination of theory. Social Casework.
-   Jeremy D, Jewel Ph, Keven D, Stark Ph. (2003). Comparing the family environments of adolescent with conduct or depression. J Child Fam,12(1): 77-89
-   Nayak, M. B., Byrne, C. A., Martin, M. K., & Abraham, A. G. (2003). Attitudes toward violence against women: A cross-nation study. Sex roles, 49(7-8), 333-342.
-   Martin, B., & Mohanty, C. T. (1986). Feminist politics: What's home got to do with it?. Feminisms: An anthology of literary theory and criticism, 293-310.
-   Prescott, S., & Letko, C. (1977). Battered women: A social psychological perspective. Battered women: A psychosociological study of domestic violence, 72-96.
-   Rani, M., & Bonu, S. (2009). Attitudes toward wife beating a cross-country study in Asia. Journal of interpersonal violence, 24(8), 1371-1397.
-   Straus, M. A. (1979). Measuring interfamily conflict and violence: The conflict tactics (CT) scales. Journal of Marriage and the Family, 75-88
-   Sullivan, D. J. (1994). Women’s human rights and the 1993 World Conference on Human Rights. American Journal of International Law88(1), 152-167.
-   United Nations General Assembly. Declaration on the Elimination of Violence against Women, 1993.
-   World Health Organization. Violence, Injury Prevention, & World Health Organization. (2013). Global status report on road safety: supporting a decade of action. World Health Organization.
-   Xu, X., Zhu, F., O'Campo, P., Koenig, M. A., Mock, V., & Campbell, J. (2005). Prevalence of and risk factors for intimate partner violence in China. American Journal of public health, 95(1), 78-85.
-   Yount, K. M., & Carrera, J. S. (2006). Domestic violence against married women in Cambodia. Social Forces, 85(1), 355-387.