نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

2 استادیار گروه مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی (نویسنده مسول)

چکیده

چکیده
مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی مداخله مددکاری اجتماعی مبتنی بر توانمندسازی بر روی کیفیت زندگی زنان سالمند انجام‌ شده است. پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون- پیگیری با گروه کنترل انجام‌گرفته است. در این طرح، آزمودنی‌ها به‌صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه مداخله و کنترل قرار داده شدند. نمونه آماری این پژوهش را 30 نفر از زنان سالمند منطقه 15 تهران تشکیل دادند که از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. بسته مداخله تحقیق در طی نه جلسه برای گروه آزمایش اجرا شد. در حین مداخله مهارت‌های حل مسئله، خود تصمیم‌گیری و افزایش عزت‌نفس آموزش داده شد. همچنین برای افزایش سلامت افراد، آموزش خود مراقبتی در 4 بعد جسمی، روانی، اجتماعی و مذهبی مورد تأکید قرار گرفت. برای ارزیابی تأثیرات مداخله، از پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت و برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss نسخه 23 استفاده شد. برای مقایسه میانگین متغیرهای وابسته در دو گروه به تفکیک زمان اندازه‌گیری (سه تکرار) از آزمون تی زوجی (من-ویتنی) و برای مقایسه میانگین متغیرهای وابسته در سه زمان قبل و بعد و پیگیری به تفکیک گروه از آنالیز واریانس اندازه‌های تکراری (فریدمن) استفاده شد. نتایج نشان داد که مداخله مددکاری گروهی بر افزایش کیفیت زندگی کلی و خرده مقیاس‌های جسمی، روانی، محیطی و اجتماعی هم بعد از مداخله هم در پیگیری اثربخش بوده است. بر اساس نتایج بدست آمده، به مداخله کنندگان و سیاست‌گذاران توصیه می‌شود تا در راستای ارتقاء سلامت و کیفیت زندگی سالمندان بر مداخلات مبتنی بر توانمندسازی تأکید نموده تا بدین ترتیب نقش سالمندان در فرآیندهای تصمیم‌گیری در زندگی خود افزایش‌یافته به‌گونه‌ای که بتوانند با سالمندی فعال، ارتقاء سلامت و کیفیت زندگی را تجربه نمایند.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Spiritual Intelligence Training on the Resilience of Women Heading Households in the City of Yazd

نویسندگان [English]

  • Fatima Salomoni 1
  • h a 2

1 Department of social work. USWR. tehran. Iran

2

چکیده [English]

Abstract
This study investigated the effects of spiritual intelligence training on the resilience of women in female-headed households in Yazd. The population consists of female heads of households who were supported by the Imam Khomeini Relief Foundation in 2016. Thirty women were randomly selected and then randomly divided into two equal groups, experimental and control. The data was collected using Connor & Davidson’s Resilience Scale (CD-RISC). The experimental group received eight weekly sessions of spiritual intelligence training based on the package by Bowl (2004) and then both groups completed the post-test. Data analysis was done through an ANCOVA. The results indicated a significant increase in all components of resilience, namely personal strength, control and secure connections, at mean scores of subjects in the experimental groups on the post-test.
Keywords: Spiritual Intelligence, Resiliency, Female Heads of Households, Imam Khomeini Relief Foundation

منابع
-  برنامه سوم پنج‌ساله کشور: egovernment.ir/storage/app/media/national-programs/national-programs-04.pdf
-  ترابی، مؤمن؛ راهب، الهام؛ علی پور فردین، غنچه و بیگلریان، اکبر. (1396). بررسی اثربخشی مداخله مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد توسعه بر توانمند‌سازی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار. مجله توانبخشی، دوره 18، شماره 3.
-  دشمن‌گیر، پری ناز؛ شیرزادی، شایسته؛ تقدیسی، محمدحسین و دشمنگیر، لیلا. (1393). تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی پرسید بر ارتقای کیفیت زندگی سالمندان. مجلهآموزشوسلامتجامعه. دوره 1، شماره 2.
-  روشن‌بخش، حسین، (1379). سی سال تجربه در برنامه‌ریزی خانه سالمندان، مقاله در مجموعه سالمندی (جلد 2 مسائل اجتماعی و محیط زندگی در سالمندی)، گروه بانوان نیکوکار، تهران: آسایشگاه معلولین و سالمندان کهریزک، چاپ اول.
-  زنجری، نسیبه؛ شریفیان ثانی، مریم؛ حسینی چاوشی، میمنت؛ رفیعی، حسن و محمدی شاهبلاغی، فرحناز، (1396). مقایسه دیدگاه متخصصان و سالمندان پیرامون سالمندی موفق، مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، دوره 2، شماره 9.
-  سیفی، غلامعلی و زینالی، امیر حمزه. (1386). جایگاه سالمندی در نظام حقوق مدنی ایران. رفاه اجتماعی، دوره 7، شماره 26.
-  شیانی، ملیحه و زارع، حنانه. (1391). بررسی تأثیر برنامه‌های اجتماع‌محور بر رفاه ذهنی سالمندان. نشریهعلمیپژوهشیسالمند. دوره 8، شماره 29.
-  شیخی، محمدتقی (1389). جامعه‌شناسی سالمندی، تهران: نشر حریر.
-  علی پور، فردین. سجادی، حمیرا. فروزان، ستاره. خدمتی، اسماعیل (1388). نقش حمایت‌های اجتماعی در کاهش اضطراب و افسردگی سالمندان. نشریه سالمند، دوره 1، شماره 2.
-  فیروزه مقدم، سارا؛ سهرابی، فرامرز (1389). اثربخشی آموزش شادکامی برافزایش رضایت‌مندی از زندگی در سالمندان. نشریه علمی پژوهشی سالمند: شماره 32.
-  کرین، ویلیام سی (1387). پیشگامان روانشناسی رشد، ترجمه: فربد فدایی، تهران: انتشارات اطلاعات.
-  محققی کمال، سید حسین (1386) بررسی مقایسه‌ای کیفیت زندگی سالمندان مستمری‌بگیر سازمان تأمین اجتماعی و سازمان بازنشستگی کشوری شهر قم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رفاه اجتماعی. تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
-  مرادی، شیرزاد (1390). بررسی رابطه مشارکت اجتماعی و کیفیت زندگی سالمندان عضو کانون‌های سالمندی شهر تهران در سال 1390. نشریه علمی پژوهشی سالمند، 2013. دوره 7، شماره 27.
مرکز ملی آمار ایران، (1395). سرشماری عمومی سال 95. https://www.amar.org.ir
-  مقدم، فیروزه و سهرابی، فرامرز. (2014). اثربخشی آموزش شادکامی برافزایش رضایت مندی از زندگی در سالمندان. نشریهعلمیپژوهشیسالمند. دوره 9، شماره 32.
-  نجات، سحرناز؛ منتظری، علی؛ هلاکویی نائینی، کورش و مجدزاده، محمدکاظم. (2006).استانداردسازی پرسشنامه کیفیتزندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL-BREF) ، ترجمه: و روان‌سنجی گونه ایرانی. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی. شماره 3.
-  واحدانی نیا، مریم السادات؛ گشتاسبی، آزیتا، منتظری، علی و مفتون، فرزانه. (1384). کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی در سالمندان: مطالعه جمعیتی. فصلنامه پایش. سال چهارم، شماره دوم.
-  همتی مسلک پاک، معصومه؛ هاشملو، لیلا و خلخالی، حمیدرضا. (1391). بررسی تأثیر اجرای برنامه خود مراقبتی اورم بر عزت‌نفس سالمندان ساکن خانه‌های سالمندان ارومیه. مجله پرستاری داخلی جراحی، شماره 1.
 
-   Adams, R. (2003). Social Work and Empowerment (3rd ed.). New York, NY: Palgrave Macmillan.
-   Addelyan Rasi, H. (2013). Empowering Women in the Middle East by Psychosocial Interventions: Can provision of learning spaces in individual and group sessions and teaching of coping strategies improve women’s quality of life?Linkoping: LinkopingUniversity (Doctoral Dissertation).
-   Addelyan Rasi, H., & Moula, A. (2015). Towards a Conceptual Framework for Socio-Cognitive Empowerment: Lessons from Intervention Research with Women in Iran, Clinical Social Work Journal, 43(4): 375-387, DOI:10.1007/s10615-015-0518-5. 
-   Baltes, M., & Carstensen, L. (1996). The Process of Successful Ageing. Ageing and Society, 16(4), 397-421.
-   Birren, J. and Dieckmann, L. (1991) Concepts and content of quality of life in later years. Annual Review of Sociology, 10:215-37.
-   Cumming E., & Growing Old, H. W. (1979). The Process of Disengagement. Basic Books, New York: Arno.
-   Delle Buane, M. Ourciuoli Deleo, D. (1998). Quality of life and longevity; A Study of Centenarians. Journal of Age and Ageing. 72, 702-782.
-   Fukui, S. Koike, M. Ooba, A. Uchitomi, Y. (2003). The Effect of a Psychosocial Group Intervention on Loneliness and Social Support for Japanese Women with Primary Breast Cancer. Oncology Nursing Forum. 30(5): 823-830.
-   Hendry F., McVittie C. (2004). Is quality of life a healthy concept? Measuring and understanding life experiences of older people. Qual Health Res. DOI:10.1177/1049732304266738.
-   Hughes B. (1990). Quality of life. In: SM. Sheila, M. Peace. Researching Social Gerontology: Concepts, Methods and Issues. Thousand Oaks, CA: Sage Publication.

-   Koelen, M.A., & Lindstrom, B. (2005). Making healthy choices easy choices: The role of empowerment. European Journal of Clinical Nutrition. 59, S10-S15.

-   Leenaars A. A., Anawak J., Brown C., Hill-Keddie T., Taparti L. (2004). Genocide and suicide among Indigenous people. Journal of Community Psychology. 34, 129.
-   Lokk J. (1990). Emotional and social effects of a controlled intervention study in a day-care unit for elderly patients. Scandinavian Journal of Primary Health Care. 8 (3): 165-172.
-   Niemelä, K. Leinonen, R. Laukkanen, P. (2012). A supportive home visit program for older adults implemented by non-professionals: Feasibility and effects on physical performance and quality of life at one year–A pilot study. Archives of gerontology and geriatrics,54(3), e376-e382.
-   Payne, M. (1997/2005/2014). Modern Social Work Theory. London, UK: Palgrave Macmillan.
-   Phelan, E. A., Williams, B., Leveille, S., Snyder, S., Wagner, E. H., LoGerfo, J. P. (2002). Outcomes of Community-Based Dissemination of the Health Enhancement Program. Journal of the American Geriatrics Society, 50(9), 1519-1524.
-   Pina P, Dukeshire S, Wong M, Scanlan A, Chambres L, Lindsay J. (1999). Patterns of self-reported health care use in injured and uninjured older adults. Journal of Age and Ageing. 28: 316–318.
-   Schalock, R. L. (2004). Quality of life: What we know and what we don't know. Journal of Intellectual Disability Research, 48,203–216.
-   Sirven, N., & Debrand, T. (2001). Promoting social participation for healthy aging: A counter factual analysis from the Survey of Health, Aging, and Retirement in Europe (SHARE). Paris, France: IRDES Institute for Research and Information in Health Economics.
-   Spirduso, W.W., & Cronin, D.L. (2001). Exercise dose-response effects on quality of life and independent living in older adults. Medicine and Science in Sports and Exercise, 33(6 Suppl.) S598–S608, discussion S609–S610.
-   Squire, A. (2002). Health and Wellbeing for Older People. Bailliere Tindall.
-   Statistical Centre of Iran. (2016). National Account 2006–2016. Retrieved from: https://www.amar.org.ir/
-   Theurer, K., Wister, A., Sixsmith, A., Chaudhury, H., Lovegreen L. (2012). The development and evaluation of mutual support groups in long-term care homes. Journal of Applied Gerontology, 2012:0733464812446866.
-   Thompson, N., & Thompson, S. (2001). Empowering older people. Journal of Social Work, 1, 61–76. https://doi. org/10.1177/146801730100100105.
-   Turner, F. J. (1996). Social work treatment: Interlocking theoretical approach (4th ed.). New York, NY: The Free Press.
-   Turner, F. J. (2011). Social work treatment: Interlocking theoretical approach (5th ed.). New York, NY: OxfordUniversity Press.
-   WHO. (2015). Aging & health. Factsheet no. 404. World Health Organization. Retrieved from: https://www.who.int/mediacentre/ factsheets/fs404/en.
-   Wuthnow, R. (1991). Acts of compassion: Caring for others and helping ourselves. Princeton, NJ: PrincetonUniversity Press.
-   Yumi Hashizume, R.N., M.Hlth.Sc., Katsuko Kanagawa R.N., Dr.Hlth.Sc. (1996). Correlates of Participation in Adult Day Care and Quality of life in Ambulatory Frail Elderly in Japan. Journal of Public Health Nursing, 13(6), 404-415.