رضا امیدی
چکیده
امید به آینده در مطالعات اخیر علوم اجتماعی بر ارزیابی مثبت از بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی دلالت دارد. ارزیابی از آینده خود تاحدزیادی متأثر از ارزیابی از روندهای پیشین و وضعیت اکنون جامعه است. درواقع، ارزیابی پاسخگویان از آینده به‌نوعی نقد وضعیت و سیاست‌های فعلی و پیشین است؛ نوعی ارزیابی بازتابی و نقد تداوم و چسبندگی سیاست‌های ...
بیشتر
امید به آینده در مطالعات اخیر علوم اجتماعی بر ارزیابی مثبت از بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی دلالت دارد. ارزیابی از آینده خود تاحدزیادی متأثر از ارزیابی از روندهای پیشین و وضعیت اکنون جامعه است. درواقع، ارزیابی پاسخگویان از آینده به‌نوعی نقد وضعیت و سیاست‌های فعلی و پیشین است؛ نوعی ارزیابی بازتابی و نقد تداوم و چسبندگی سیاست‌های فعلی. «نه» به آنچه تاکنون رخ داده است و تأکید بر ضرورت تغییر بنیادین. این برداشت تداعی‌کنندۀ تاریخی‌بودن مسئلۀ امید است. در این مقاله، ارزیابی جامعه از آینده براساس داده‌های پیمایش ملی سلامت اجتماعی بررسی شده است. در این پیمایش که در سال 1397 انجام شده، در هشت محور اقتصادی و اجتماعی ارزیابی پاسخگویان از وضعیت آینده جویا شده است. تطبیق داده‌های این پیمایش با دو پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان و سرمایۀ اجتماعی در امتداد زمانی نشان از روند کاهندۀ ارزیابی امیدوارانۀ ایرانیان از آینده دارد. با استفاده از داده‌های موجود در گزارش‌های تحلیلی و آماری حوزه‌های مرتبط نظیر فقر، اشتغال، بیکاری، وضعیت برخورداری استان‌ها، و غیره نسبتِ بین داده‌های پیمایش و وضعیتِ موجود جامعه توضیح داده می‌شود. شواهد نشان می‌دهد پنداشت جامعه از وضعیت خود با داده‌های ثبتی رسمی و پژوهشی انطباق دارد و برداشت‌های ذهنی از وضعیت معرّف وضعیت واقعاً موجود اقتصادی و اجتماعی است.
