نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار رشته جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی.(نویسنده مسئول)

2 استادیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

3 کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

امروزه بررسی تلقی افراد از کمک‌رسانی، نحوه و چگونگی آن در شرایط زلزله از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف توصیف و تبیین وضعیت کمک‌رسانی مردم شهر تهران در زلزله کرمانشاه انجام ‌گرفته است. به‌منظور نیل به این هدف، چارچوب نظری با اتکا به نظریه‌های روان‌شناسی اجتماعی (مبادله اجتماعی جان پیلاوین، نظریه فرآیند تصمیم‌گیری لاتانه و دارلی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی آلوین گلدنر) تدوین و فرضیاتی بر پایه آنها تنظیم گردید. به‌منظور آزمون فرضیات از روش پیمایش استفاده شد. حجم نمونه تحقیق 220 نفر از ساکنان بالای 18 سال شهر تهران و شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله بوده است. نتایج بدست آمده نشان داد که 69 درصد مردم شهر تهران در زلزله کرمانشاه کمک کرده‌اند که حدود 48 درصد کمک‌ها نقدی و 36 درصد غیرنقدی بوده است. نتایج تبیینی حاصل از نرم‌افزار PLS نشان داد که وضعیت‌ مالی افراد با ضریب 29 درصد، میزان اطمینان مالی به نهادهای کمک‌رسان با ضریب 19 درصد، تجربه در موقعیت زلزله‌های گذشته با ضریب 20 درصد و کسب پاداش معنوی با ضریب 16 درصد بوده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Reaction of Citizen’s of Tehran to Earthquake and their Helping Experiences

نویسندگان [English]

  • a g 1
  • s a 2
  • z r 3

چکیده [English]

Nowadays, the study of people’s conception toward the way they provide help in an earthquake is of utmost importance. The purpose of this study has been to describe and explain the condition of humanitarian help in the Kermanshah earthquake. To achieve this goal, a theoretical framework has been developed based on theories of social psychology: John Piliavin's social exchange, Latané and Darley’s theory of decision making process, and Alvin Goldner's Social Responsibility. The sample size of the study was 220 residents of Tehran aged over 18. A multi-stage cluster sampling method was used. The results showed that 69 percent of the people in Tehran contributed to the Kermanshah earthquake, 48 percent of which was in the form of cash and 36 percent non-cash. The explanatory results of the PLS ​​software showed that the financial status of individuals had a coefficient of 29%, the extent of financial assurance to donor organizations had a coefficient of 19%, the experience of past earthquakes had a coefficient of 20%, and obtaining a spiritual reward had a coefficient of 16%.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Help
  • Social Responsibility
  • Altruism
  • Empathy
  • Organizational trust
-  اسمیت، الویت آر و مکی، دیان ام. (1392)، روانشناسی اجتماعی، ترجمه: مژگان سپاه منصور و همکاران، تهران: نشر وانیا.
-  امینی، سعیده. (1394)، مطالعه تطبیقی کنش دگر دوستانه شهروندان تهرانی (دو مقطع 1384-1394)، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 5، شماره 3: 387 -413.
-  آرونسون، الیوت؛ ویلسون، تیموتی دی و آکرت، روبین ام. (1384)، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه: افسانه شیخ‌الاسلام، تهران: انتشارات ما و شما. چاپ اول.
-  بارون، رابرت. ا؛ برن، دونا و جانسون، بلرتی. (1394)، روانشناسی اجتماعی، ترجمه: علی تحصیلی، تهران: نشر کتاب آمه.
-  بدار، لوک، دزیل، زوزه، دزیل و لامارش، لوک. (۱۳۸۹)، روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه: حمزه گنجی، تهران: نشر ساوالان.
-  برکوویتز، لئوناردو. (1388)، زمینه روانشناسی اجتماعی، ترجمه: محمدحسین فرجاد و عباس محمدی اصل، تهران: نشر علم.
-  بیرهوف، هانس ورنر. (۱۳۸۴)، رفتارهای اجتماعی مطلوب از دیدگاه روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه: رضوان صدقی نژاد، تهران: نشر گل‌آذین.
-  حسینی، حبیب؛ طالب پور، اکبر و امامعلی زاده، حسین. (1393)، بررسی عوامل مؤثر بر رفتار نوع‌دوستانه در بین شهروندان همدانی، فصلنامه توسعه اقتصادی، سال نهم، شماره 1: 136-160.
-  دواس، دی. ای. (1396)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه: هوشنگ نائبی، تهران: نشر نی.
-  رفیعی طاری، ربابه. (1383)، تشخیص عوامل بازدارنده مشارکت زنان در ارائه خدمات بشردوستانه و امور امدادی در جمعیت هلال‌احمر شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی. موسسه آموزش و پژوهش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران.
-  زندی، بهمن؛ سرمدی، محمدرضا و کریمی، ناهید. (1395)، بررسی نیازهای آموزشی شهروندان در برابر زلزله، فصلنامه محیط‌زیست و توسعه پایداری، سال پنجم، شماره اول: 41 - 52.
-  عنبری، موسی. (1382)، طرح پژوهشی: بررسی زمینه‌ها و راهکارهای جلب مشارکت مردمی در امداد حوادث غیرمترقبه، موسسه آموزش عالی علمی و کاربردی هلال ایران.
-  عنبری، موسی. (1387)، جامعه‌شناسی فاجعه: کندوکاوی پیرامون حوادث و سوانح در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  غیاثوند، احمد. (1397)، تحلیل پیشرفته مدل یابی معادلات ساختاری از طریق نرم‌افزار PLS، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
-  عسگری زاده، زهرا؛ رفیعیان، مجتبی و داداش پور، هاشم. (1394)، بررسی و تحلیل مدل تجربی رفتارهای کاهش خطر زلزله خانوارهای شهر تهران، مجله جغرافیا و مخاطرات طبیعی، شماره پانزدهم: 39- 60.
-  قدیری، محمود؛ رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ شایان، سیاوش و پرهیزگار، اکبر. (1390). تبیین تمرکز اجتماعی ـ فضایی آسیب‌پذیری شهر تهران در برابر زلزله، مجله مدرس علوم انسانی ـ برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره شانزدهم، شماره 3: 31 – 54.
-  قدیری، محمود و نسبی، نسترن. (1392)، تحلیل تفاوت میزان آمادگی اجتماعات محله‌ای شهر تهران در برابر زلزله، مجله مدرس علوم انسانی ـ برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره شانزدهم، شماره 3، 71 – 92.
-  کریمی، یوسف. (۱۳۸۵)، روان‌شناسی اجتماعی: نظریه‌ها، مفاهیم و کاربردها، تهران: انتشارات ارسباران.
-  گیدنز، آنتونی. (1395)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.
-  مرکز ملی مطالعات و سنجش افکار عمومی (1390)، طرح پژوهشی: نظرسنجی از شهروندان تهرانی درباره مدیریت بحران در شهر تهران با تأکید بر زلزله، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران.
-  مقدس جعفری، محمدحسن و کریمی، رضا. (1392). بررسی مشارکت اجتماعی جوانان 18-29 ساله شهر بم بعد از زلزله و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، سال چهارم، شماره یازدهم: 111-132.
-  یگانه، مهدی. (1396)، بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به کمک‌رسانی در شرایط اضطراری در بین مردم شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی.
 
-   Aoki, N. (2017). Who would be willing to lend their public servants to disaster-impacted local governments? An empirical investigation into public attitudes in post-3.11 Japan. International Journal of Disaster Risk Reduction, 24, 499-506.
-   Batson, D. C., O' Quinn Fultz, J., Vanderplas, M. & Isen, A. M. (1983),“Influence of self-reported distress and empathy on egoistic versus altruistic motivation to help”, Journal of Personality and Social Psychology, Vol 45, No 3: 706- 718.
-   Becker, P. E. and Dhingra, P. H. (2001). “Religious Involvement And Volunteering: Implications for Civil Society”, Sociology of Religion, Vol 62, No 3: 315- 335.
-   Darley, J. M & Latane, B. (1968). Bystander intervention in emergency: Diffusion of responsibility. Journal of personality and social psychology, 8, 377-383.
-   Huneycut, A. (2013). Altruistic action and relationship satisfaction: Explorin possible benefits of volunteering and Altruism on couple relationships, Dissertation
-   Doctorate of PsychologyCaliforniaSchool of ProfessionalPsychologyAlliantInternationalUniversity.
-   Moreno, Jenny. (2018). The role of communities in coping with natural disasters: Lessons from the 2010 Chile Earthquake and Tsunami. Published by Elsevier Ltd. Volume 212,  p 1040-1045.
-   Nowak, M. and Highfield, R. (2011). Super cooperators: Altruism evolution and why we need each other to succeed, New YorkNY: Free Press.
-   Park, J. Z. and Smith, C. (2000). “To whom much has been given…’: Religious capital and community voluntarism among churchgoing protestants”, Journal for the Scientific Study of Religion, Vol 39, No 3: 228- 272.
-   Tyink, S. D. (2006). Driven altruism: A grounded theory study, PhD dissertation of education fielding, Graduate University.
-   Wilson, J. and Janowski, T. (1995). The Contribution of Religion to Volunteer Work, Sociology of Religion, Vol. 56, No. 2, pp. 137-152.
-   Wisner, B. (1998). Marginality and vulnerability: why the homeless of Tokyo don't ‘count’ in disaster preparations. Applied Geography, 18, 25-33.
-   Wisner, B., Blaikie, P., Cannon, T., & Davis, I. (2004). At risk: Natural hazards, people's vulnerability, and disasters (2nd ed.). London: Routledge.
-   Zhu, D., Xie, X., & Gan, Y. (2011). Information source and valence: How information credibility influences earthquake risk perception. Journal of Environmental Psychology, 31(2), 129-136.