نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمدحسین شریفی ساعی

گروه جامعه شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل خودکشی و همسرکشی در دوران قاجار بوده است. این مطالعه با روش تحلیل محتوا (کمی و کیفی) انجام گرفته است. متن مورد تحلیل، «گزارش‌های نظمیه از وضعیت محلات تهران در عصر ناصری» بود. در بخش تحلیل محتوای کیفی، مقوله‌ها و مضامین مرتبط با خودکشی و همسرکشی در گزارش‌های نظمیه از عصر قاجار، مورد شناسایی و طبقه‌بندی قرار گرفتند. در بخش تحلیل محتوای کمی نیز، به شمارش فراوانی خودکشی‌ها برحسب جنسیت، محل سکونت و علت خودکشی اقدام شد. یافته‌ها نشان داد که خودکشی در عصر قاجار، پدیده‌ای فراگیر است. در تمام موارد (به‌جز یک مورد) ابزار خودکشی بین مردان و زنان، «خوردن تریاک» بود. با این حال، تفاوت‌های جنسیتی متعددی در الگوهای خودکشی وجود داشت. در عصر قاجار، زنان، بیشتر از مردان «اقدام به خودکشی» می‌کردند ولی میزان «خودکشی‌های منجر به مرگ»، در مردان، بیشتر از زنان بود. از طرفی، «فقر اقتصادی»، مهمترین عاملی بود که مردان را به کام خودکشی می‌کشاند. نیمی از خودکشی مردان، ناشی از فقر اقتصادی بود. این در حالی است که مهمترین عاملی که زنان را به ورطه خودکشی می‌رساند تجربه «خشونت خانگی» بود. هیچ زنی به دلیل مسائل اقتصادی خودکشی نکرده بود. غالب زنان بعد از نزاع و درگیری با همسر خویش و احساس استیصال از تغییر وضعیت موجود، در خانه شوهر خودکشی می‌کردند. همچنین الگوی همسرکشی نیز از جنس «شوهرکشی» بود و نه زن‌کشی. برطبق گزارش‌های نظمیه، هیچ مردی، اقدام به همسرکشی نکرده بود. این در حالی است که موارد متعددی از گزارش شوهرکشی توسط زنان ثبت گردیده است.

کلیدواژه‌ها

• تفاوت‌های جنسیتی
• خودکشی
• همسرکشی
• خشونت خانگی
• مطالعات زنان و خانواده

عنوان مقاله [English]

Gender Differences in Suicide and Spouse killing in the Qajar Era

نویسنده [English]

• Mohammad Hosein Sharifi Saei

Department of Sociology, University of Tehran

چکیده [English]

The aim of this study was to identify the causes of suicide and homicide in the Qajar period. This study has been done by content analysis method (quantitative and qualitative). The text under analysis was "police reports on the situation in Tehran during the reign of Nasser al-Din Shah Qajar." The findings of this study showed that suicide in the Qajar era is a pervasive phenomenon. In all cases (except one), the means of suicide among men and women was "opium eating." In the Qajar era, women "attempted suicide" more than men, but the rate of "suicides leading to death" was higher in men than women. On the other hand, "economic poverty" was the most important cause of men's suicide. Nearly half of all male suicides were due to economic poverty, but the most important cause of female suicide was the experience of "domestic violence." No woman has committed suicide due to economic problems. Most women commit suicide in their husbands' homes after a conflict with their husbands. According to police reports, no man had attempted to kill his wife, but in several cases, women attempted to kill their husbands. Women usually committed suicide after repeated experiences of domestic violence, but sometimes tried to kill their husbands in revenge.

کلیدواژه‌ها [English]

• Gender Differences
• Suicide
• Domestic Violence
• Qajar Era
• Women and Family Studies