فائزه النحاس؛ هوشنگ نایبی؛ سیدحسن حسینی؛ الهام محمدی
چکیده
در این مقاله در پی آن هستیم تاثیر هریک از انواع سرمایه اجتماعی (شامل مشارکت اجتماعی، عضویت در شبکه‌های روابط اجتماعی و اعتماد) و انواع سرمایه فرهنگی (شامل عینیت‌یافته، تجسم‌یافته و نهادینه‌شده) را بر کیفیت زندگی سالمندان آسایشگاه خیریه کهریزک بررسی کنیم . روش انجام پژوهش حاضر پیمایش است، نمونه گیری بصورت خوشه‌ای یک مرحله‌ای انتخاب ...
بیشتر
در این مقاله در پی آن هستیم تاثیر هریک از انواع سرمایه اجتماعی (شامل مشارکت اجتماعی، عضویت در شبکه‌های روابط اجتماعی و اعتماد) و انواع سرمایه فرهنگی (شامل عینیت‌یافته، تجسم‌یافته و نهادینه‌شده) را بر کیفیت زندگی سالمندان آسایشگاه خیریه کهریزک بررسی کنیم . روش انجام پژوهش حاضر پیمایش است، نمونه گیری بصورت خوشه‌ای یک مرحله‌ای انتخاب شده، خوشه معادل اتاق در نظر گرفته شده است و به صورت تصادفی، 34 اتاق انتخاب و در نهایت 204 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده‌اند. داده‌ها در محیط اس پی اس اس تجزیه و تحلیل شده-اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند هر سه متغیر اصلی یعنی سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و کیفیت زندگی وضعیت مطلوبی در میان پاسخگویان ندارند. با این حال ظرفیت سرمایه اجتماعی سالمندان مورد مطالعه (با نمره کل 63.29 از 120 نمره) بسیار بیشتر از نمره سرمایه فرهنگی (11.90 از 81 نمره) آنان است. همچنین نمره کل سالمندان از کیفیت زندگی 64.05 بوده و حداکثر نمره‌ای که برای این متغیر در نظر گرفته شده ، 105 نمره است، این در حالی است که یافته‌ها نشان می‌دهد بین همه ابعاد سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی با کیفیت زندگی ارتباط معنادار وجود دارد، متغیر مشارکت اجتماعی و پس از آن متغیر شبکه روابط اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد سرمایه اجتماعی بیشترین اثرگذاری را بر کیفیت زندگی سالمندان دارند. در پایان بر اساس یافته‌ها و نتایج، پیشنهاداتی برای ارتقای کیفیت زندگی سالمندان پیشنهاد شده است.
محمد حسین باقر پوری ناجی؛ زینب هاشمی خواه؛ سیدعلیرضا افشانی
چکیده
سالمندان قشری از جامعه هستند که به عنوان جمعیت رو به رشد و همچنین به دلیل ویژگی‌های جسمی و سنی خود نیازهای فرهنگی ویژه دارند که نیازمند برنامه و فضای شهری خاصی است. از این رو تحقیق حاضر به دنبال بررسی نیازهای فرهنگی این اقشار می‌باشد. جهت دستیابی به این اطلاعات از پیمایش و پرسشنامه محقق ساخته بین سالمندان شهر تهران استفاده شد. نمونه‌گیری ...
بیشتر
سالمندان قشری از جامعه هستند که به عنوان جمعیت رو به رشد و همچنین به دلیل ویژگی‌های جسمی و سنی خود نیازهای فرهنگی ویژه دارند که نیازمند برنامه و فضای شهری خاصی است. از این رو تحقیق حاضر به دنبال بررسی نیازهای فرهنگی این اقشار می‌باشد. جهت دستیابی به این اطلاعات از پیمایش و پرسشنامه محقق ساخته بین سالمندان شهر تهران استفاده شد. نمونه‌گیری مبتنی بر مناطق 22 گانه شهر تهران به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای صورت گرفت. به این منظور ابتدا در مناطق 22گانه تهران با توجه به حجم 800 نفری (حدود 36 پرسشنامه برای هر منطقه)، تعدادی محله انتخاب و به طور تصادفی با مراجعه به درب منازل، اماکن تجمع سالمندان مثل: پارک‌ها، میادین تره‌بار، فروشگاه شهروند و مترو پرسشنامه‌ها پر شد. در نهایت این بررسی نشان داد که اولویت نیازهای این اقشار به ترتیب ذیل می‌باشد:1- نیاز به آموزش مهارت‌ها و ارتقاء دانش 2- نیازهای تسهیلاتی همایشی3- نیازهای گردشی فراغتی4- نیاز به آموزش‌های فرهنگی و هنری 5- نیازهای تفریحی ورزشی 6- نیازهای مذهبی فرهنگی7- نیاز به فضاهای عمومی. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده مهمترین دلایل عدم استقبال سالمندان از مراکز و تسهیلات ایجاد شده فرهنگی به دست شهرداری به ترتیب زیر است:1- عدم اطلاع 2- بی‌انگیزگی و گرفتاری شخصی3- عدم وجود مراکز فرهنگی در محل سکونت و عدم دسترسی 4- عدم علاقه 5- پایین بودن کیفیت امکانات.
لیلا عاملی رضایی؛ امیرمسعود امیرمظاهری؛ منصور حقیقتیان
چکیده
موسیقی درمانی استفاده از مهارتهای موزیکی در جهت بهبود کارکرد جسمی، روانی و واکنش های عاطفی- اجتماعی، کمک به رشد تواناییهای حرکتی، تحصیلی، ارتباطی، روحیه ی اجتماعی و عاطفی و در نهایت بهبود سطح کیفیت زندگی است. هدف پژوهش حاضر بررسی تفاوت کیفیت زندگی سالمندان 60 سال به بالای ساکن در 60 آسایشگاه سالمندان در دو حالت دریافت و عدم دریافت موسیقی ...
بیشتر
موسیقی درمانی استفاده از مهارتهای موزیکی در جهت بهبود کارکرد جسمی، روانی و واکنش های عاطفی- اجتماعی، کمک به رشد تواناییهای حرکتی، تحصیلی، ارتباطی، روحیه ی اجتماعی و عاطفی و در نهایت بهبود سطح کیفیت زندگی است. هدف پژوهش حاضر بررسی تفاوت کیفیت زندگی سالمندان 60 سال به بالای ساکن در 60 آسایشگاه سالمندان در دو حالت دریافت و عدم دریافت موسیقی درمانی غیرفعال است. جامعه آماری 1800 نفر بوده اند؛ حجم نمونه محاسبه شده با استفاده از فرمول کوکران 318 نفر محاسبه گردیده است که با بهره گیری از روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی ساده به توزیع پرسشنامه ها اقدام گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد 26 گویه ای کیفیت زندگی است که بر اساس طیف لیکرت تنظیم گردیده است. روش تحقیق از نظر روش شناسی کمی و از نوع مقایسه ای می باشد. یافته ها بیانگر این است که فرضیات مبنی بر تفاوت کیفیت زندگی(Sig=0/000)، سلامت محیط(Sig=0/001)، روابط اجتماعی(Sig=0/011)، سلامت جسمانی(Sig=0/048)، سلامت روان(Sig=0/000) سالمندان بر حسب دریافت و عدم دریافت موسیقی درمانی غیرفعال تایید شده اند و کیفیت زندگی مردان سالمند بهتر از زنان سالمند می باشد.لذا با نظر به شناخت روحیات سالمندان مستقر در هر آسایشگاه با استفاده از فعالیت های متعدد موسیقی درمانی از جمله پخش موسیقی، آواز خواندن و ... می توان در راستای بهبود عملکرد جسمی و روانی سالمندان گام برداشت تا از این طریق به بالا رفتن امید به زندگی در آنها و کاهش بیماری های روحی کمک نمود.
محمد صادق حدادان؛ راضیه شیخ الاسلامی
چکیده
مقدمه: پدیده سالمندی و چالش‌های اجتماعی و فردی آن ازجمله مباحثی است که امروزه با توجه به رشد جمعیت سالمندان بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته است. یکی از این جنبه‌ها بهزیستی روان‌شناختی این افراد به‌عنوان یک شاخص کیفیت زندگی است که به عوامل مختلفی گره‌خورده است، ازجمله عواملی که در دوران سالمندی به‌ویژه پررنگ و قابل‌تأمل هستند، ...
بیشتر
مقدمه: پدیده سالمندی و چالش‌های اجتماعی و فردی آن ازجمله مباحثی است که امروزه با توجه به رشد جمعیت سالمندان بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته است. یکی از این جنبه‌ها بهزیستی روان‌شناختی این افراد به‌عنوان یک شاخص کیفیت زندگی است که به عوامل مختلفی گره‌خورده است، ازجمله عواملی که در دوران سالمندی به‌ویژه پررنگ و قابل‌تأمل هستند، معنویت و نگرش نسبت به مرگ است، اینکه فرد سالمند با نگرش ترس و اجتناب یا پذیرش و سازش با پدیده مرگ مواجه شود و همچنین معنویت فرد چه تأثیراتی بر بهزیستی روان‌شناختی او دارد، موضوع پژوهش حاضر است.روش:پژوهش حاضر از نوع همبستگی است و از طریق رگرسیون چندگانه موردبررسی قرارگرفته است. در این پژوهش 182 سالمند به روش نمونه‌گیری در دسترس مشارکت داشتند. از سه مقیاس معتبر پرسشنامه نیم‌رخ نگرش نسبت به مرگ (DAPR) ، بهزیستی روان‌شناختی ریف، معنویت پارسیان استفاده شد، روایی و پایایی پرسشنامه‌های مذکور در پژوهش حاضر بررسی و تائید گردید.یافته:با توجه به تحلیل‌های صورت گرفته نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای معنویت و نگرش نسبت به مرگ-اجتنابی پیش‌بینی کننده‌های قوی بهزیستی روان‌شناختی هستند.بحث:رابطه منفی و معنادار نگرش نسبت به مرگ-اجتنابی با بهزیستی روان‌شناختی بیانگر این مهم است که علی‌رغم اینکه در جامعه سالمندان و بخصوص مراکز حمایتی و پوششی آنها، پدیده انکار مرگ و فرار از مباحث مرتبط با مرگ به‌عنوان یک‌رویه پذیرفته‌شده در حال نهادینه شدن است؛ اما باعث کاهش بهزیستی روان‌شناختی در سالمندان می‌گردد. از سوی دیگر معنویت عامل مثبتی در احساس بهزیستی سالمندان است که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
جعفر هزارجریبی؛ مسعود عالمی نیسی؛ علی اکبر تاج مزینانی؛ جواد فعلی
چکیده
یکی از مسائل مهمی که خانواده‌های تهرانی با آن مواجه هستند، حمایت از سالمندان می‌باشد. تغییرات جمعیتی، خانوادگی، اقتصادی و فرهنگی در آینده به آن ابعاد پیچیده‌تری می‌بخشد. در این تحقیق ما درصدد ارائه راهبردهای برای حمایت از سالمندان و خانواده‌های آنها هستیم. روش این تحقیق تلفیقی می‌باشد. در بخش اول کار از طریق مرور سیستماتیک تحقیقات ...
بیشتر
یکی از مسائل مهمی که خانواده‌های تهرانی با آن مواجه هستند، حمایت از سالمندان می‌باشد. تغییرات جمعیتی، خانوادگی، اقتصادی و فرهنگی در آینده به آن ابعاد پیچیده‌تری می‌بخشد. در این تحقیق ما درصدد ارائه راهبردهای برای حمایت از سالمندان و خانواده‌های آنها هستیم. روش این تحقیق تلفیقی می‌باشد. در بخش اول کار از طریق مرور سیستماتیک تحقیقات سالمندی و پیشبینیهای آماری، سناریوهای حمایت از سالمندی استخراج گردیده و در بخش دوم برای ارائه راهبردها بر اساس هر سناریو از مدل تحلیل swot استفاده شده است. نتایج تحقیق: پیشرانهای مؤثر بر حمایت خانوادگی از سالمندی؛ «وضعیت فرهنگی- اجتماعی» و «منابع در اختیار» می‌باشد. از ترکیب این دو پیشران، چهار سناریو ممکن برای حمایت از سالمندان خانواده محور در افق 1430 استخراج گردید. راهبردهای استخراج شده برای این چهار سناریو در سه زمینه اصلی مطرح شد؛ راهبردهای حمایت از مراقبان، راهبردهای حمایت از سالمندان، راهبردهای تأمین هزینههای سالمندی. در کنار این سه زمینه، راهبردهای حمایت از نقش سازمانهای مردمنهاد و سیستم یکپارچه اطلاعات سالمندی مطرح گردیده است.
سیاوش قلی پور؛ امید منصوری؛ نادیه رضایی
چکیده
چکیده هدف مقالۀ حاضر بررسی حق سالمندان به شهر است. رویکرد نظری مقاله مبتنی بر آرا هانری لوفور در باب «تولید فضا» و «حق به شهر» و روش آن مردم‌نگاری است. فنون گردآوری داده مشاهده، مصاحبه است. بر همین اساس، 20 مصاحبه از طریق نمونه‌گیری نظری انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهند: پیاده‌روها و خیابان به دلیل ساختار بلند جداول ...
بیشتر
چکیده هدف مقالۀ حاضر بررسی حق سالمندان به شهر است. رویکرد نظری مقاله مبتنی بر آرا هانری لوفور در باب «تولید فضا» و «حق به شهر» و روش آن مردم‌نگاری است. فنون گردآوری داده مشاهده، مصاحبه است. بر همین اساس، 20 مصاحبه از طریق نمونه‌گیری نظری انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهند: پیاده‌روها و خیابان به دلیل ساختار بلند جداول بتونی، ناهمسطح بودن و مبلمان نامتناسب، به لحاظ استفاده، دسترسی و امکان حضور برای سالمندان مسئله‌ساز هستند؛ فضاهای سبز، قهوه‌خانه‌ها و کوچه‌ها و معابر از جمله سایت‌های فضایی محلات هستند که در تسهیل حرکت، سکنی‌گزینی و پاتوق‌گزینی سالمندان تعیین کننده‌اند، اما به دلیل نقص‌های متفاوت امکان خاطره سازی، حمایت و استفاده از شهر را از سالمندان سلب می‌کنند؛ سازمان‌ها و ادارت مربوط به امور رفاهی و اجتماعی سالمندان از نظر مناسب‌سازی برای سالمندان وضعیتی نامطلوبی دارند و خدمات رفاهی به سلامت پزشکی و روان‌درمانی تقلیل یافته است. خانه برای سالمندان تبدیل به فضایی نگهدارنده در برابر مخاطرات بیرونی شده است؛ اما بیشتر شبیه به آسایشگاه است تا مکانی برای نقش‌آفرینی و تعامل گستردۀ سالمندان. درنهایت اینکه بسیاری از آسیب‌های روانی و وجودی چون اضطراب، افسردگی، تنهایی و انزوا نه فردی که ریشه در بی‌توجهی به‌حق سالمندان به شهر است.
الهام محمدی
چکیده
چکیده
نوع شبکه اجتماعی که توصیف کننده محیط بین فردی است برای بررسی هدفمند وضعیت سلامت جمعیتها قابلیت کاربرد دارد. در این پژوهش شناسایی انواع شبکه اجتماعی در میان سالمندان و مقایسه سلامت (جسمی و روانی) در انواع شبکه‌های شناسایی شده، مد نظر است. مطالعه به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه SF-12 و چک لیست ویژگی‌های ساختاری و تعاملی ...
بیشتر
چکیده
نوع شبکه اجتماعی که توصیف کننده محیط بین فردی است برای بررسی هدفمند وضعیت سلامت جمعیتها قابلیت کاربرد دارد. در این پژوهش شناسایی انواع شبکه اجتماعی در میان سالمندان و مقایسه سلامت (جسمی و روانی) در انواع شبکه‌های شناسایی شده، مد نظر است. مطالعه به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه SF-12 و چک لیست ویژگی‌های ساختاری و تعاملی شبکه اجتماعی صورت گرفت. حجم نمونه 230 نفر از سالمندان بازنشسته بالای 60 سال عضو کانونهای بازنشستگان کشوری و آموزش و پرورش شهر کرج بود که با نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای تعیین انواع شبکه از تحلیل خوشه‌ای چند میانگینی و برای مقایسه وضعیت سلامت (جسمی و روانی) در انواع شبکه از آزمون واریانس یکطرفه استفاده شد. بر اساس یافته‌های پژوهش، چهار نوع شبکه اجتماعی در میان سالمندان شناسایی شد: متنوع، خویشاوند محور، دوست محور و خانواده محور. مقایسه نمرات سلامت (جسمی و روانی) در میان انواع شبکه نشان داد که افراد متعلق به شبکه متنوع، بالاترین نمرات سلامت جسمی و روانی و افراد متعلق به شبکه خانواده محور، پایین ترین نمرات را بدست آوردند. افراد دارای شبکه‌های متنوع و خویشاوند محور در سلامت (جسمی و روانی) به طور معناداری نمرات بالاتری نسبت به افراد متعلق به شبکه خانواده محور داشتند. نوع شناسی شبکه‌های اجتماعی سالمندان با توجه به اهمیت دیدگاه فرد در محیط در مددکاری اجتماعی، به مددکاران اجتماعی سالمندی،یک چارچوب ارزیابی خوب برای بررسی وضعیت سلامت (جسمی و روانی) به دست می‌دهد.
شهاب الدین عیسی لو؛ محمود جمعه پور؛ علی خاکساری
چکیده
چکیده سالمندی عموماً به دورانی اطلاق می‌شود که فرد براثر دخالت عامل زمان به ضعف جسمانی مبتلا گردد. محدودیت‌های جسمی این دوران زندگی اهمیت سهولت استفاده از محیط‌های فیزیکی را دوچندان می‌سازد. امروزه با افزایش تعداد سالمندان، طولانی شدن عمر و سپری شدن بخش قابل‌توجهی از زندگی افراد در این مرحله از زندگی، موضوع خلق فضای شهری دوستدار ...
بیشتر
چکیده سالمندی عموماً به دورانی اطلاق می‌شود که فرد براثر دخالت عامل زمان به ضعف جسمانی مبتلا گردد. محدودیت‌های جسمی این دوران زندگی اهمیت سهولت استفاده از محیط‌های فیزیکی را دوچندان می‌سازد. امروزه با افزایش تعداد سالمندان، طولانی شدن عمر و سپری شدن بخش قابل‌توجهی از زندگی افراد در این مرحله از زندگی، موضوع خلق فضای شهری دوستدار سالمند به یکی از ضروریات تحقق عدالت اجتماعی تبدیل شده است، به همین منظور طی سالیان اخیر اقداماتی از سوی مدیریت شهری در قالب طرح‌های مناسب‌سازی شهری انجام گرفته است، با این وجود طبق ارزیابی‌ها، فضاهای شهری، همچنان بسترفیزیکی مناسب و درخور حضور پذیری سالمندان، به‌عنوان بخشی از گروه‌های آسیب‌پذیر و نیازمند حمایت را فراهم نساخته‌اند. بازشناخت نیازها و مشکلات سالمندان به‌عنوان گروه‌های هدف طراحی می‌تواند اقدامات را با نتایج مؤثرتری همراه سازد. محدوده مطالعه این تحقیق خیابان‌های بخش مرکزی شهر قماست که در آن ۱۵۰ عابر پیاده سالمند (۵۰ نفر خیابان ارم، ۵۰ نفر خیابان هدف، ۵۰ نفر خیابان ۱۹ دی) به‌صورت انتخاب تصادفی مورد پرسشگری قرار گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه توأم با مصاحبه است. یافته‌ها نشان داد خروج سالمندان از منزل و رفت آمد پیاده در خیابان به‌منظور پاسخگویی به نیاز معیشتی با (۳۲ درصد)، نیاز عاطفی (۳۳/ ۳۱ درصد)، نیاز به امنیت (۱۸ درصد)، شرکت در زندگی اجتماعی (۱۰ درصد) و نیاز به تفریح (۶۶/۸ درصد) است که در حین تردد عواملی تحدیدکننده و تهدید زا نظیر پلّه‌ها و سطوح ناصاف، فهم تابلوها و علائم خیابانی، نبودن فضایی مکث برای نشستن در طول مسیر، ترس از زمین خوردن، برخورد با وسایط نقلیه با سرعت زیاد و احساس ناامنی مانع از حضور آسان، ایمن و عادلانه آنان در فضای شهری است. طراحی مبلمانی به‌منظور ممانعت از عبور دوچرخه و وسایل موتوری از پیاده‌روها، استفاده از نرده در کنار سطوح شیب‌دار و تأمین ایمنی هنگام عبور عرضی از محور خیابان از خواسته‌های اصلی سالمندان در خیابان‌های بخش مرکزی شهر قم است. در پایان پیشنهادهای این پژوهش به ارائه راهکارهای برنامه‌ریزی حمل‌ونقل بر مبنای اصول «3E» (مهندسی + آموزش، + اجرای مقررات) نیل به کاربست در طرح‌های مناسب‌سازی شهری نائل آمده است.
